Co to jest susza fizjologiczna?
Susza fizjologiczna to stan, w którym rośliny nie mogą pobierać dostępnej wody z gleby. Może to być spowodowane kilkoma czynnikami:
- Zamarznięciem gleby – zimą rośliny nie mogą pobierać wody, mimo iż jej ilość w otoczeniu jest wystarczająca.
- Zbyt dużą zawartością soli w glebie – nadmiar nawozów lub zasolenie wynikające z używania soli do odladzania dróg.
- Uszkodzeniem systemu korzeniowego – np. przez szkodniki, choroby lub przesadzanie.
- Nieprawidłowym bilansem wodnym – zbyt szybkie parowanie wody przy niskiej wilgotności powietrza, np. w okresach silnych wiatrów.

Rośliny ogrodowe zagrożone suszą fizjologiczną
Niektóre rośliny są szczególnie podatne na ten rodzaj suszy. Poniżej omawiamy najbardziej narażone gatunki i ich reakcję na ten stres.
- Iglaki (tuje, świerki, sosny, cisy)
Objawy: Brązowienie igieł, zahamowanie wzrostu, a w skrajnych przypadkach całkowite zasychanie gałęzi.
Zapobieganie i walka: Podlewanie roślin późną jesienią, aby zgromadziły zapas wilgoci, oraz osłanianie ich agrowłókniną, aby ograniczyć parowanie wody z igieł.
- Rododendrony i azalie
Objawy: Liście zwijają się w rurki, szarzeją i opadają. Krzewy mogą tracić pąki kwiatowe.
Zapobieganie i walka: Ważne jest podlewanie późną jesienią oraz ściółkowanie podłoża, aby zabezpieczyć system korzeniowy przed przemarzaniem.
- Wrzosy i wrzośce
Objawy: Zasychanie pędów, przebarwienia liści i zahamowanie kwitnienia.
Zapobieganie i walka: Ochrona przed mrozem, stosowanie kwaśnej, dobrze przepuszczalnej gleby oraz regularne podlewanie w okresach bezśnieżnych zim.
- Róże
Objawy: Przesuszone, brązowiejące pędy, zahamowanie kwitnienia.
Zapobieganie i walka: Okrywanie podstawy krzewów kopczykiem ziemi oraz ściółkowanie korą lub liśćmi, aby zabezpieczyć korzenie.
- Hortensje
Objawy: Usychanie pędów i liści, brak kwitnienia w następnym sezonie.
Zapobieganie i walka: Jesienne podlewanie oraz okrywanie roślin włókniną lub stroiszem, aby chronić je przed zimowym wiatrem.

Jak zapobiegać suszy fizjologicznej?
1. Podlewanie roślin przed zimą
Jesienne podlewanie jest najważniejsze dla roślin zimozielonych. Powinno się je wykonywać późną jesienią, zanim gleba zamarznie.
2. Ściółkowanie gleby
Ściółka organiczna (np. kora, kompost, liście) pomaga utrzymać odpowiednią wilgotność gleby i zabezpiecza korzenie przed mrozem.
3. Ochrona roślin przed wiatrem
Rośliny szczególnie wrażliwe na suszę fizjologiczną warto osłaniać przed mroźnym wiatrem np. poprzez stosowanie osłon z agrowłókniny czy sadzenie ich w miejscach osłoniętych.
4. Unikanie nadmiernego nawożenia
Zbyt duża ilość nawozów może powodować zasolenie gleby, co utrudnia pobieranie wody przez korzenie roślin.
5. Kontrola struktury gleby
Gleba powinna być przepuszczalna, ale jednocześnie zdolna do zatrzymywania wilgoci. Warto wzbogacać ją materią organiczną oraz stosować hydrożele poprawiające zdolność retencji wody.
6. Jak radzić sobie z suszą fizjologiczną zimą
- Regularna obserwacja roślin – kontrolowanie stanu iglaków i krzewów zimozielonych pozwala na szybką reakcję.
- Podlewanie w cieplejsze dni zimowe – jeżeli temperatury są dodatnie, warto podlewać rośliny, zwłaszcza iglaki i wrzosowate.
- Stosowanie osłon przeciwwiatrowych – agrowłóknina, maty słomiane czy choćby parawany z gałęzi ograniczają wysuszające działanie wiatru.
- Zabezpieczenie korzeni ściółką – dodatkowa warstwa ściółki (np. kory, słomy) pomoże w utrzymaniu wilgoci i ochroni przed przemarznięciem.
- Unikanie soli w pobliżu roślin – sól drogowa może powodować zasolenie gleby, co dodatkowo utrudnia pobieranie wody.
Susza fizjologiczna to zagrożenie, które często bywa niedoceniane, ale może prowadzić do poważnych uszkodzeń roślin ogrodowych. najważniejsze jest zapobieganie, poprzez odpowiednie podlewanie przed zimą, ściółkowanie, ochrona przed wiatrem oraz unikanie nadmiernego nawożenia (gdy stosuje się nadmierne ilości nawozów skutkuje to hipertonią roztworu glebowego i suszę fizjologiczną). Dzięki odpowiednim działaniom możemy uchronić nasze rośliny przed stresem wodnym i cieszyć się ich zdrowym wzrostem przez cały sezon.
Bibliografia:
- J. Kiersnowska, Mój Piękny Ogród, Czym jest susza fizjologiczna, 2019 r., nr 12, s.43
- L. Orlikowski, Działkowiec, Iglaki po zimie, 2006 r., nr 05, s. 58-59
Fot. główna: makar92, pixabay.com