Stępiona piła łańcuchowa – jak naostrzyć łańcuch?

Zdjęcie: Jak naostrzyć łańcuch piły łańcuchowej

Cięcie nieostrą piłą łańcuchową obniża wydajność pracy, powoduje większe zużycie paliwa i nadmierne obciążenie sprzętu, a w konsekwencji skraca jego żywotność. Sprawdź, jak naostrzyć łańcuch pilarki, by praca piłą łańcuchową przebiegała gwałtownie i sprawnie.

Kiedy łańcuch wymaga ostrzenia?

Łańcuch jest podstawowym elementem pilarki. Wraz z prowadnicą i zębatką napędową tworzy układ tnący odpowiadający za cięcie drewna. Jest to także element, który najszybciej się zużywa. Trzeba mieć świadomość, iż tylko ostra piła łańcuchowa zapewnia sprawne, precyzyjne i bezpieczne cięcie. Gdy jest stępiona, wydajność i płynność pracy obniżają się, zwiększa się natomiast zużycie paliwa oraz ryzyko uszkodzenia sprzętu. Z tego powodu konieczne jest regularne i prawidłowe ostrzenie piły łańcuchowej.

Nawet najlepsza piła łańcuchowa z czasem się stępi. Łańcuch należy naostrzyć wtedy, gdy wystąpi chociaż jeden z poniższych wskaźników:

• cięcie wymaga dociskania pilarki,
• powstają drobne trociny („puder”, „mąka”) zamiast równych, dużych wiórów,
• trudno jest utrzymać początkową płaszczyznę rzazu – świadczy to o nierównej ostrości zębów prawych i lewych lub o nierównej ich długości,
• w rzazie pojawia się dym,
• wibracje podczas cięcia są silniejsze,
• zwiększa się zużycie paliwa.

Jakie narzędzia są potrzebne do ostrzenia piły łańcuchowej?

Niezbędne narzędzia potrzebne do manualnego ostrzenia łańcucha to:

• pilnik okrągły o odpowiedniej średnicy w zależności od podziałki łańcucha – służy do ostrzenia zębów tnących,
• pilnik płaski – służy do regulacji wysokości ogranicznika, który odpowiada za wielkość szczeliny wrębowej, a w konsekwencji za grubość skrawanych wiórów,
• prowadnik pilnika okrągłego odpowiednio dobrany do podziałki i rodzaju łańcucha – zapewnia utrzymanie prawidłowej pozycji pilnika w stosunku do zęba w trakcie jego ostrzenia,
• przymiar (szablon) do ograniczników odpowiednio dobrany do podziałki i rodzaju łańcucha,
• uchwyt pilnika ze stabilnym system blokowania i profilowanymi krawędziami – gwarantuje utrzymanie adekwatnego kąta ostrzenia 25° lub 30°.

Dodatkowo przydatne są takie akcesoria, jak:

• imadło ślusarskie do unieruchomienia pilarki,
• lub imadło do mocowania na pniu, które jest pomocne w terenie – wystarczy wbić w pień lub kłodę i zamocować prowadnicę jak w normalnym imadle.

Łańcuch można ostrzyć również dzięki specjalnej szlifierki. Metoda ta jest najczęściej wybierana przez użytkowników, którzy nie mają dużego doświadczenia w pracy pilarką. Szlifierka jest precyzyjna i umożliwia wybór prawidłowego kąta ostrzenia. Istnieje jednak ryzyko nadmiernego zeszlifowania zęba oraz przegrzania łańcucha, co sprawia, iż staje się on tępy.

Jak naostrzyć łańcuch – ostrzenie łańcucha do pilarki krok po kroku

Aby naostrzyć łańcuch pilarki należy:

• unieruchomić piłę w imadle i oczyścić łańcuch,
• skontrolować napięcie piły łańcuchowej,
• odszukać i zaznaczyć (np. flamastrem) najkrótszy ząb tnący. Pozostałe powinny być spiłowane na taką samą długość,
• umieścić prowadnik na łańcuchu na pełną głębokość szczelin. Strzałka powinna być skierowana przy ostrzonym zębie w kierunku końcówki prowadnicy,
• dla ułatwienia pilnik osadzić w specjalnym uchwycie, którego przednie krawędzie są wyprofilowane pod kątem 25° lub 30°,

• umieścić pilnik na rolkach prowadnika, przy ostrzonym zębie, pod odpowiednim kątem (30° dla zębów typu półdłuto, 25° dla zębów typu pełne dłuto, tzw. „kanciak”) względem prowadnicy,
• piłować ząb tnący w kierunku od siebie do jego wierzchołka płynnymi pociągnięciami. Nacisk należy wywierać wyłącznie przy przesuwaniu pilnika do przodu. Przy ruchu powrotnym odsunąć pilnik od zęba.
• podczas ostrzenia wykonywać taką samą liczbę pociągnięć na każdym zębie, aby wszystkie miały taką samą długość,
• po zakończeniu ostrzenia wszystkich zębów tnących z jednej strony należy wyjąć prowadnicę z imadła i ją odwrócić o 180°. W ten sam sposób trzeba naostrzyć zęby z drugiej strony łańcucha,
• po naostrzeniu wszystkich zębów tnących, sprawdzić dzięki przymiaru wysokość ograniczników grubości wióra, które mogą być zbyt wysokie,
• jeśli ograniczniki wystają ze szczeliny przymiaru ponad jego płaszczyznę spiłować je pilnikiem płaskim bez zdejmowania przymiaru z łańcucha.
• przy posługiwaniu się przymiarem do ograniczników używać szczeliny opisanej „SOFT” gdy cięte są miękkie gatunki drewna lub szczeliny „HARD” dla gatunków o drewnie twardym lub każdego drewna zamarzniętego.

Jak często ostrzyć łańcuch pilarki?

Jeśli już wiemy jak naostrzyć łańcuch piły łańcuchowej, czas dowiedzieć się jak często ostrzyć łańcuch. Częstotliwość ostrzenia łańcucha zależy od intensywności użytkowania pilarki. Najlepiej obserwować pracę maszyny pod kątem wystąpienia wskaźników, które świadczą o stępieniu piły łańcuchowej (opisane w pierwszym akapicie).

Piła łańcuchowa z czasem się zużywa i wymaga wymiany. Jest to konieczne, gdy:

• najdłuższa część zęba tnącego jest krótsza niż 4 mm,
• łańcuch jest sztywny,
• pojawiły się pęknięcia bądź luzy w nitach lub ogniwach,
• ogniwa prowadzące są uszkodzone i nie pasują do prowadnicy,
• któryś z zębów tnących lub ogniw prowadzących połamie się lub wygnie.

Bardzo często łańcuchy posiadają znaczniki serwisowe zużycia eksploatacyjnego, które informują o konieczności wymiany. Dzięki temu łatwiej kontrolować przydatność piły łańcuchowej.

Konserwacja piły łańcuchowej

Konserwacja piły łańcuchowej to nie tylko ostrzenie, ale także dbanie o odpowiedni naciąg i smarowanie. Poluzowany łańcuch może spaść z prowadnicy i spowodować obrażenia ciała oraz uszkodzenie maszyny. Natomiast zbyt mocne napięcie prowadzi do szybszego zużycia prowadnicy oraz samej piły łańcuchowej. Właściwie napięty łańcuch nie powinien zwisać z prowadnicy, ale ściśle przylegać do górnej i dolnej jej krawędzi. Przy tym w taki sposób, by można go przesuwać manualnie.

Natomiast zadaniem smarowania układu tnącego w pilarce jest pozostawianie cienkiej warstwy ochronnej na powierzchni styku ogniw łańcucha z prowadnicą. Dzięki temu maszyna pracuje płynnie i nie ulega awariom. Niewystarczające smarowanie jest przyczyną szybszego zużywania się łańcucha i prowadnicy, a także niesie ryzyko zerwania piły łańcuchowej. Najlepiej sprawdzać i uzupełniać olej łańcucha podczas każdego tankowania. Aby skontrolować prawidłowość smarowania, po uruchomieniu pilarki, należy przytrzymać maszynę nad pniem. Po zwiększeniu obrotów powinna się na nim pojawić linia oleju.

Prawidłowa konserwacja łańcucha wpływa na wydajność pracy, bezpieczeństwo oraz mniejsze zużycie wielu pilarek. No i w każdym ogrodzie przydaje się piła łańcuchowa. Zwłaszcza, gdy ogrzewamy dom drewnem kominkowym.

Fot. główna: depositphotos.com