Praca w upalne dni – jak utrzymać wydajność pracowników?

4 miesięcy temu

Zdjęcie: praca-w-upalne-dni

Lato i wakacje to zwykle czas wysokich temperatur. Cieszymy się, jeżeli występują podczas naszego urlopu. Gorzej jest wtedy, gdy za oknem żar, a my musimy iść do pracy. Upały mają zdecydowanie negatywny wpływ na samopoczucie pracowników, tym samym przyczyniając się do spadku wydajności ich pracy. Oczywiście nie jest to na rękę pracodawcy, w którego interesie leży więc poprawa warunków i komfortu jej wykonywania.

Ocieplenie klimatu nie jest w tej chwili już tylko mroczną przepowiednią – to fakt. Rok po roku obserwujemy wzrost temperatur powietrza w wakacje o kilka kresek. Choć jeszcze nie tak dawno nie było mowy o wcześniejszym zwalnianiu pracowników, teraz stanowi to już adekwatnie normę. Bywa, iż kończą oni pracę choćby dwie godziny szybciej. W takiej sytuacji montaż klimatyzacji wydaje się najbardziej optymalnym rozwiązaniem dla pracodawcy. W sytuacji, gdy tropikalne temperatury coraz częściej i na dłużej nawiedzają nasz kraj, urządzenia chłodzące powietrze nie są już tylko luksusem dla wybranych (np. dla wyższej kadry kierowniczej). Okazują się koniecznością dla wszystkich pracowników, bez względu na to, jakie stanowisko zajmują i jaki jest ich zakres zadań.

Praca w upalne dni a obowiązki pracodawcy

Odczuwanie dyskomfortu cieplnego w upalne letnie dni z pewnością stanowi niesprzyjające warunki psychofizyczne pracy (tzw. warunki uciążliwe). Wykonujący w nich swoje obowiązki pracownicy muszą mieć zapewnioną wodę pitną w nieograniczonych ilościach. Pracodawca ma bezdyskusyjny obowiązek udostępnić im jej tyle, żeby umożliwić adekwatne nawilżenie organizmu, a jednocześnie zapobiec konsekwencjom potencjalnego przegrzania.

Wymagania, jakie dla utrzymania bezpieczeństwa i komfortu pracy pracowników powinien spełnić pracodawca, określa Kodeks Pracy. Obowiązek dostarczenia napojów powstaje:

po przekroczeniu temperatury 25°C, gdy zatrudnieni realizują swoje zadania na zewnątrz (na otwartej przestrzeni);
po przekroczeniu temperatury 28°C, kiedy praca odbywa się w zamkniętych pomieszczeniach.

Co ważne, jeżeli pracodawca nie dopełni powyższego obowiązku, Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) może nałożyć na niego karę grzywny w wysokości od 1 tysiąca do choćby 30 tysięcy.

Jeśli chodzi o rodzaje napojów, nie obowiązują w tej kwestii żadne przepisy. Nie określają one również maksymalnej temperatury, jaka powinna panować w miejscu pracy. Jedyny wyjątek w tym zakresie dotyczy pracowników młodocianych. Nie mogą oni wykonywać swoich obowiązków w pomieszczeniach o temperaturze powyżej 30°C i wilgotności względnej powietrza przekraczającej 65%.

Inne metody poprawy warunków pracy

Chcąc zapewnić pracownikom komfort pracy podczas upałów, a tym samym zapobiec spadkowi ich wydajności, konieczne jest zadbanie o adekwatną wentylację. W każdym z pomieszczeń, w których panuje wysoka temperatura, powinien znaleźć się wiatrak (względnie choćby dwa czy więcej, co zależy zarówno od liczby pracowników, jak i wielkości pokoju).

Właściwa wentylacja w firmie podczas gorących letnich dni stanowi istotną kwestię ze względów bhp, ale również z uwagi na przepisy ppoż. o ile w budynku znajduje się dużo urządzeń elektrycznych, które w dodatku pracują na pełną moc, wcale nie tak trudno o iskrę, a co za tym idzie zagrożenie pożarem. Warto więc działać prewencyjnie.

Choć montaż klimatyzatorów nie jest zwykle wymogiem, warto mieć na uwadze, iż znacząco poprawiają one komfort pracy, gdy nastają upalne wakacyjne dni. W tych niewątpliwie uciążliwych warunkach pozwolą one utrzymać wydajność pracowników. Pracodawca może wziąć pod uwagę również inne, tańsze rozwiązania. Należą do nich wentylatory i rolety. Te ostatnie zabezpieczą miejsce wykonywania pracy przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym. Opcja ta może okazać się na tyle skuteczna, iż obniży temperaturę do wartości, w jakich pracodawca nie będzie już zobligowany do zapewnienia swoim podwładnym wody pitnej i napojów.

W sytuacji, gdy upały osiągają apogeum, przełożony może podjąć decyzję o skróceniu godzin pracy. Alternatywnie ma on też możliwość wprowadzenia dodatkowej przerwy regeneracyjnej. Należy jednak pamiętać, iż pracodawca zmienia czas pracy swoją dobrowolną decyzją, w związku z czym nie obliguje to pracownika do odpracowania krótszych zmian, nie powoduje też obniżenia jego wynagrodzenia.

Skrócenie godzin pracy dobrze jest wziąć pod uwagę zwłaszcza w przypadku, gdy chodzi o zadania wykonywane na otwartej przestrzeni. Narażeni na horrendalnie wysokie temperatury pracownicy będą mniej wydajni, poza tym może to mieć niekorzystny wpływ na ich samopoczucie i zdrowie. Naturalnym następstwem takiej sytuacji mogą być choroby i zwolnienia lekarskie wynikające z przemęczenia.

Warto pamiętać, iż o warunki w miejscu pracy musimy jako pracodawcy szczególnie zadbać, zatrudniając osoby starsze, kobiety w ciąży lub karmiące piersią. Ta grupa jest szczególnie wrażliwa i upał działa na nią zdecydowanie negatywnie.

Ryzyko wypadku przy pracy

Kwestią, o której nie wolno zapominać, jest fakt, iż praca w niesprzyjających warunkach, jakimi są zbyt wysokie temperatury, wiąże się z większym prawdopodobieństwem popełnienia błędu, a choćby spowodowania wypadku przy pracy. Utrzymanie pełnej koncentracji oraz zachowanie ostrożności i niezbędnych procedur stanowi duże wyzwanie w sytuacji, gdy pracownik myśli wyłącznie o tym, jak bardzo jest mu gorąco i duszno. Poza tym wykonywanie zadań w zbyt nagrzanych, źle lub w ogóle niewentylowanych pomieszczeniach może skutkować zawrotami głowy lub omdleniami. Przydarza się to również osobom młodym i w pełni zdrowym. W przypadku osób starszych konsekwencją pracy w upale bywają także problemy kardiologiczne.

Chcąc zapobiec przegrzaniu, dobrze jest – poza piciem dużych ilości wody – raz na jakiś czas oderwać się od pracy i przejść się, choćby po korytarzu czy do sąsiedniego pomieszczenia. Stanowi to pewnego rodzaju reset, po którym pracownikowi może być łatwiej skoncentrować się na kolejnym zadaniu. Warto sięgnąć i po ten sposób, gdyż w wysokich temperaturach ewidentnie pracuje się wolniej i mniej efektywnie.

Podsumowanie

Na koniec warto wspomnieć o tym, w jaki sposób pracownik sam może się chronić przed upałem, zarówno podczas pracy, jak i po jej zakończeniu:

podstawa to odpowiedni ubiór, tj. zakładanie jasnych, luźnych i przewiewnych ubrań;
nieodzowne jest noszenie nakrycia głowy oraz okularów przeciwsłonecznych z odpowiednimi filtrami, chroniącymi przed szkodliwym promieniowaniem;
należy unikać opalania się na najsilniejszym słońcu, a ciało i twarz smarować kremem z filtrem;
konieczne jest zadbanie o tzw. środowisko pracy, w tym m.in. uruchomienie zapewnionej przez przełożonego klimatyzacji (alternatywnie wentylatorów);
przebywając zarówno w pracy, jak i w domu, powinno się pić dużo wody (najlepiej małymi porcjami) i regularnie spożywać lekkie posiłki.

Źródła

Upał a praca – najważniejsze informacje, Grafik Optymalny, 27.06.2019, https://www.grafikoptymalny.pl/blog/upal-praca-informacje/ [dostęp: 01.07.2024]
Magdalena Pokrzycka-Walczak, Upały – wyzwanie dla służb bhp i próba wytrzymałości pracowników, PortalBHP.pl, 18.06.2021, https://www.portalbhp.pl/aktualnosci-bhp/upaly-wyzwanie-dla-sluzb-bhp-i-proba-wytrzymalosci-pracownikow-8393.html [dostęp: 01.07.2024].
Wpływ upału na pracę i obowiązki pracodawcy podczas upałów, BHP Cierpka, 28.06.2022, https://www.bhp-ciolka.com.pl/upaly-a-praca-obowiazki-pracodawcy/ [dostęp: 01.07.2024].