Pokora – utrudnia czy pomaga w życiu codziennym i zawodowym?

Nierzadko, gdy słyszymy określenie „pokorny” lub „pokorna”, wyobrażamy sobie osobę, która raczej nie chwali się swoimi osiągnięciami, unika bycia w centrum uwagi, trudno jej rozmawiać o swoich zdolnościach i zawsze stawia innych ponad siebie. Pokora często jest mylnie postrzegana jako brak asertywności lub pewności siebie¹. Czy jednak prawdziwa pokora faktycznie sprowadza się do tego?

Prawdziwa pokora to coś znacznie głębszego niż towarzyszący jej często fałszywy obraz. Polega ona na umiejętności uznania swoich ograniczeń, szacunku dla innych oraz gotowości do nauki i rozwoju. Jest to umiejętność zachowania równowagi pomiędzy poszanowaniem siebie, a otwartością na nowe doświadczenia, wiedzę i rozwój osobisty. Prawdziwa pokora pozwala nam skromnie przyjmować sukcesy, jak również umożliwia szczerą refleksję nad naszymi słabościami, co może prowadzić do głębszego rozwoju zarówno osobistego, jak i duchowego. Pokora stanowi jednoznaczne antidotum na pychę, która często prowadzi wielu ludzi do ruiny zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym.

„Przed upadkiem idzie pycha, a przed ruiną wyniosłość ducha”².

Czym charakteryzuje się prawdziwa pokora?

• Umiejętnością dostrzegania swoich własnych błędów i niedoskonałości w zdrowy, konstruktywny sposób. Taka postawa nie oznacza braku asertywności, ale raczej zdolność do samorefleksji i gotowość do nauki. Osoba pokorna wie, iż jest tylko człowiekiem i może popełniać błędy, ale też potrafi z nich wyciągać naukę, co prowadzi do jej osobistego rozwoju³. Ponadto pokorna postawa nie skupia się na nadmiernej, niekonstruktywnej samokrytyce. Często osoby o wysokiej samokrytyce są mylnie postrzegane jako pokorne. Niemniej jednak taka postawa może mieć na celu przyciągnięcie uwagi otoczenia na nasze cierpienie, co stoi w sprzeczności z pokorą.
• Szacunkiem dla innych ludzi. Osoba pokorna nie wywyższa się nad innymi ani nie traktuje ich z góry. Zamiast tego docenia ich talenty, doświadczenia i różnorakie wkłady, jakie mogą wnosić do jej życia. Osoby pokorne szanują także ograniczenia innych, nie próbują działać na ich szkodę ani ich nie wykorzystują. Czasem można spotkać pozornie pokorne zachowania osób, które w imię szczytnego celu za kulisami wyzyskują inne osoby. Takie postępowanie wynika z troski o własne dobro lub wizerunek, pod przykrywką dobrych intencji.
• Ostatecznie prawdziwa pokora prowadzi do zrozumienia, iż wszystko, co posiadamy, pochodzi od Boga⁴. Dotyczy to nie tylko naszych talentów i sukcesów, ale także dobrobytu i szczęścia. Osoba pokorna odrzuca przekonanie, iż osiągnęła wszystko w życiu wyłącznie własnymi siłami i zamiast tego okazuje wdzięczność za dary, jakie otrzymuje od Stwórcy.

Jak prawdziwa pokora może wpłynąć na nasze relacje, osiągnięcia zawodowe i samorealizację?

• Wpływ pokory na relacje interpersonalne. Pokora odgrywa istotną rolę w budowaniu zdrowych i satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi. Szacunek dla innych, zdolność do wysłuchania ich opinii i otwartość na dialog są fundamentami, na których opiera się pokorna postawa. Ogranicza nasze popędy, aby zawsze postawić na swoim lub mieć ostateczne zdanie. Pokora łączy asertywność z wyrozumiałością, co prowadzi do bardziej harmonijnych i zdrowych relacji.
• Pokora a sukces zawodowy. Czy pokora może przyczynić się do sukcesu w karierze zawodowej? Otóż tak. Umiejętność uczenia się na własnych błędach, otwartość na konstruktywną krytykę oraz gotowość do współpracy z innymi są kluczowymi cechami, które mogą prowadzić do osiągnięcia sukcesu w miejscu pracy⁵. Prawda jest taka, iż wielu ludziom, którzy osiągnęli szczyt kariery, brakuje pokory. Osiągnęli sukces, nie szanując ani siebie, ani ludzi wokół. Często jednak odbija się to na ich osobistych relacjach, które cechują się brakiem intymności emocjonalnej i zaufania.
• Pokora a samorealizacja. Pokora może być również kluczem do osiągnięcia prawdziwej satysfakcji. Poprzez uczenie się postawy pokory nabywamy lepsze zrozumienie naszych własnych celów i wartości, co pozwala nam zachować równowagę między ambicjami a rzeczywistymi możliwościami. Pamiętajmy, iż prawdziwa satysfakcja nie wynika tylko z osiągnięcia sukcesu zewnętrznego, ale również z harmonii wewnętrznej i poukładanych wartości.

Wyzwania związane z pokorą

Praktykowanie pokory może być wyzwaniem, zwłaszcza w świecie, który często faworyzuje pewność siebie kosztem pokornej postawy. Warto pamiętać o zachowaniu równowagi między asertywnością a pokorą, unikając zarówno nadmiernej pewności siebie, jak i wykorzystywania pokory jako maski dla braku pewności siebie. Radzenie sobie z presją otoczenia i konsekwentne uczenie się pokory wymaga świadomości i otwartości. Biblia naucza, iż pokora jest cechą mądrości: „za pychą przychodzi hańba, a u pokornych jest mądrość” ⁶. Jest ona też wartością, którą możemy rozwijać w relacjach z Bogiem oraz patrząc na Jezusa, którego życie cechowała prawdziwa pokora. Jezus, choć był samym Bogiem, „nie upierał się zachłannie przy tym, aby być równym Bogu, ale wyparł się samego siebie, przyjął postać sługi i stał się podobny ludziom; a okazawszy się z postawy człowiekiem, uniżył samego siebie i był posłuszny aż do śmierci, i to do śmierci krzyżowej”⁷.

Kiedy Augustyn z Hippony zadał pytanie: „Co jest najważniejsze w religii chrześcijańskiej?”, zaraz odpowiedział: „Tak więc po pierwsze pokora, po drugie pokora, po trzecie pokora. Kiedykolwiek mnie o to zapytacie, odpowiem tak samo – nie dlatego, iż nie ma innych zasad do objaśnienia, ale jeżeli pokora nie poprzedza każdego dobrego czynu, nie towarzyszy mu i nie pozostaje po nim, jeżeli nie jest wyraźnie widoczna i nie możemy się na niej oprzeć, i nie strzeże nas z każdej strony, to pycha wydrze nam z rąk każdy dobry czyn, kiedy tylko odczujemy przyjemność z jego dokonania”⁸.

Przypisy

1. M. Szcześniak, Wdzięczność i pokora – do czego nam się w życiu przydają?, </span><span style=”font-weight: 400;”>Charaktery, 29.10.2020, https://charaktery.eu/artykul/wdziecznosc-i-pokora-do-czego-nam-sie-w-zyciu-przydaja
2. Księga Przysłów 16,18; Nowa Biblia Gdańska.
3. M. Zaman, Humility: What It Truly Means To Be Humblee=”font-weight: 400;”>, LinkedIn, 14.08.2022, www.linkedin.com/pulse/humility-what-truly-means-humble-miftah-zaman/
4. P. M. Robertson, Humility in the Psalms, 16.08.2022, www.patriciamrobertson.com/2022/08/16/humility-in-the-psalms/
5. B. Marr, </span>The Power of Mindset: How Curiosity and Humility Can Drive Career Success, Forbes, 21.04.2023, www.forbes.com/sites/bernardmarr/2023/04/21/the-power-of-mindset-how-curiosity-and-humility-can-drive-career-success/?sh=43d93ba85e0c
6. Księga Przysłów 11,2; Uwspółcześniona Biblia Gdańska.
7. List Pawła do Filipian 2,19; Biblia Warszawska.
8. Augustine of Hippo, Letter 115, w: </span>Letter (83-130). Red Roy Joseph Deferrari, przekł. Wilfrid Parsons, t.18, The Fathers of the Church, Waszyngton 1953, s. 282.