4 godzin temu
Od stycznia gminy w całej Polsce masowo wysyłają pisma. Pytają o fundamenty, wymiary, sposób wykorzystania. Tysiące Polaków w szoku, bo ich garaże stojące na działkach od lat nagle wzbudzają zainteresowanie fiskusa. Problem w tym, iż reforma podatku od nieruchomości stworzyła nową kategorię obiektów podlegających opodatkowaniu.
Fot. Warszawa w Pigułce
Reforma miała uporządkować chaos
1 stycznia 2025 roku weszła w życie reforma podatku od nieruchomości wymuszona przez Trybunał Konstytucyjny. Dotychczasowe przepisy były niezgodne z Konstytucją – definicje nieprecyzyjne, gminy interpretowały je dowolnie, sądy wydawały sprzeczne wyroki.
Ustawodawca zaktualizował definicje „budynku” i „budowli”, wprowadził nowe pojęcia do słownika ustawowego, doprecyzował zasady opodatkowania różnych rodzajów obiektów. Cel był ambitny – zlikwidować pole do sporów i wprowadzić jasne zasady dla wszystkich.
W teorii brzmiało świetnie. W praktyce reforma stworzyła nowe wątpliwości. Jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii okazały się obiekty blaszane – garaże, kontenery, składziki, wiaty. Obiekty tak powszechne, iż znajdują się praktycznie na każdej drugiej działce w Polsce.
Gdzie tkwi problem z blaszakami
Nowe przepisy wprowadzają precyzyjną definicję budynku: obiekt wzniesiony w wyniku robót budowlanych, trwale związany z gruntem poprzez fundamenty, wydzielony z przestrzeni dzięki przegród budowlanych, posiadający dach oraz instalacje umożliwiające korzystanie zgodnie z przeznaczeniem. Wszystkie te elementy muszą występować łącznie.
Większość blaszanych garaży nie spełnia tej definicji – nie mają fundamentów w klasycznym rozumieniu, stają na płytach betonowych lub kostkach. To byłoby proste i zamykałoby sprawę.
Problem w tym, iż załącznik nr 4 do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wymienia konkretne rodzaje obiektów uznawanych za budowle. Na pozycji 10 znajdują się „obiekty kontenerowe”. I właśnie to sformułowanie wywołało lawinę pytań.
Czy blaszany garaż to obiekt kontenerowy? Przepisy nie dają jednoznacznej odpowiedzi. Gminy zaczęły wysyłać pisma z żądaniem wyjaśnień, właściciele załamują ręce, a chaos narasta.
Kluczowe znaczenie ma sposób wykorzystania
Po kilku miesiącach stosowania nowych przepisów zaczyna się krystalizować praktyka. Okazuje się, iż najważniejsze znaczenie ma nie konstrukcja obiektu, ale sposób jego wykorzystania.
Blaszak stojący na prywatnej posesji i służący wyłącznie celom osobistym nie podlega opodatkowaniu. Nie ma znaczenia czy przechowujesz w nim samochód, narzędzia ogrodowe, rowery czy stare meble. Dopóki służy wyłącznie potrzebom prywatnym – pozostaje poza systemem podatkowym.
Zupełnie inna sytuacja występuje gdy ten sam blaszak wykorzystujesz w działalności gospodarczej. jeżeli przedsiębiorca przechowuje w nim towary, materiały budowlane, narzędzia służbowe – może zostać uznany za budowlę objętą podatkiem.
Granica bywa bardzo cienka. Co jeżeli w blaszaku stoi samochód, którego używasz zarówno prywatnie, jak i służbowo? Co jeżeli garaż wynajmujesz sąsiadowi za 200 zł miesięcznie? Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny, a interpretacje różnią się między gminami.
Stawki, które mogą zaboleć
Jeśli urząd uzna blaszak za budowlę podlegającą opodatkowaniu, właściciel płaci według stawki ustalonej przez gminę. Maksymalna stawka określona w ustawie wynosi 2% wartości budowli.
Wartość ustala się na podstawie cen rynkowych przy odtworzeniu budowli, pomniejszonych o zużycie wynikające z wieku i stanu technicznego. Dla niewielkiego blaszaka wartego 10 000 zł podatek może wynieść do 200 zł rocznie. Dla większego kontenera wartego 30 000 zł – choćby 600 zł rocznie.
Dodatkowo pojawia się problem zaległości. jeżeli gmina uzna, iż obiekt podlegał opodatkowaniu od momentu postawienia kilka lat temu, może naliczyć zaległości za cały ten okres plus odsetki. W skrajnych przypadkach mowa o kilku tysiącach złotych.
Kiedy możesz spać spokojnie
Na podstawie dotychczasowej praktyki można wskazać sytuacje, w których blaszak z pewnością nie podlega opodatkowaniu. To obiekt spełniający łącznie wszystkie warunki:
Nie ma fundamentów – stoi na płytach betonowych, kostkach lub bezpośrednio na gruncie. Można go stosunkowo łatwo zdemontować i przenieść. Służy wyłącznie celom prywatnym właściciela lub członków jego rodziny. Przechowywany jest w nim samochód osobowy, narzędzia ogrodowe, rowery, sprzęt sportowy. Nie jest wynajmowany innym osobom – choćby symboliczna opłata od sąsiada za przechowywanie motocykla może być argumentem, iż obiekt służy celom gospodarczym.
Jeśli wszystkie te warunki są spełnione, możesz być spokojny. Twój blaszak nie podlega opodatkowaniu. Warto jednak przygotować się na możliwość otrzymania pisma z urzędu i mieć gotowe argumenty.
Kiedy urząd może naliczyć podatek
Z drugiej strony istnieją sytuacje, w których ryzyko uznania blaszaka za budowlę jest bardzo wysokie.
Przedsiębiorca wykorzystuje go jako magazyn towarów, materiałów budowlanych, części zamiennych. choćby jeżeli obiekt stoi na prywatnej posesji, ale służy firmie – może zostać opodatkowany. W blaszaku prowadzona jest działalność gospodarcza – warsztat, punkt skupu, niewielki sklep. Obiekt jest wynajmowany innym osobom lub firmom. Wynajem choćby za symboliczną kwotę to działalność gospodarcza.
Blaszak ma charakter stały – jest zabetonowany, ma fundament, przyłącza mediów. Trudno go zdemontować.
W tych sytuacjach lepiej samodzielnie zgłosić obiekt w deklaracji podatkowej, niż czekać na wezwanie z urzędu i ryzykować naliczenie zaległości za poprzednie lata.
Działkowicze w niepewności
Osobną kategorią są blaszaki stojące na ogródkach działkowych. Tysiące Polaków ma na działkach niewielkie kontenery lub blaszane domki służące do przechowywania narzędzi, mebli ogrodowych, grilla.
Zgodnie z ustawą o rodzinnych ogrodach działkowych takie obiekty nie mogą przekraczać określonej powierzchni i służyć do stałego zamieszkania. Mają charakter tymczasowy i pomocniczy.
W kontekście nowych przepisów podatkowych takie obiekty również nie powinny podlegać opodatkowaniu. Nie są budynkami, nie służą działalności gospodarczej, mają charakter pomocniczy.
Jednak niektóre gminy wysyłają pisma również do działkowiczów, żądając wyjaśnień. To wywołuje niepokój wśród setek tysięcy posiadaczy działek, którzy nigdy nie traktowali swoich blaszanych domków jako obiektów podlegających opodatkowaniu.
Co zrobić gdy przyjdzie pismo
Ignorowanie korespondencji z gminy to najgorsze możliwe rozwiązanie. Brak odpowiedzi może zostać potraktowany jako przyznanie się do racji i skutkować naliczeniem podatku wraz z zaległościami.
Pierwszym krokiem po otrzymaniu pisma powinno być dokładne sprawdzenie stanu faktycznego. Czy blaszak faktycznie ma fundamenty? Jak jest wykorzystywany – tylko prywatnie czy również gospodarczo? Czy można go łatwo zdemontować?
Jeśli obiekt nie ma fundamentów i służy wyłącznie celom prywatnym, napisz szczegółowe wyjaśnienia do urzędu. Opisz konstrukcję obiektu, załącz zdjęcia pokazujące brak fundamentów, wyjaśnij sposób wykorzystania. Im więcej konkretnych faktów i dowodów, tym lepiej.
Jeśli urząd nalicza podatek mimo wyjaśnień, możesz złożyć odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego w terminie 14 dni od otrzymania decyzji. Warto skonsultować się z doradcą podatkowym.
Inną opcją jest wystąpienie o indywidualną interpretację podatkową przed otrzymaniem decyzji. Taka interpretacja wiąże organ podatkowy i chroni podatnika. Koszt uzyskania interpretacji to 40 zł opłaty skarbowej.
Co to oznacza dla ciebie
Jeśli masz blaszany garaż lub kontener na swojej posesji, wykonaj kilka kroków zabezpieczających.
Sprawdź dokładnie konstrukcję obiektu. Czy ma fundamenty czy stoi na płytach betonowych? Czy jest zabetonowany czy można go zdemontować? Zrób zdjęcia dokumentujące sposób posadowienia.
Oceń sposób wykorzystania. Czy służy wyłącznie celom prywatnym czy również działalności gospodarczej? Czy cokolwiek w nim przechowujesz jest wykorzystywane zawodowo? Czy obiekt jest wynajmowany? jeżeli obiekt nie ma fundamentów i służy wyłącznie celom prywatnym – nie powinieneś go zgłaszać w deklaracji. Przygotuj jednak argumenty na wypadek otrzymania pisma z urzędu. jeżeli wykorzystujesz go w działalności gospodarczej – rozważ samodzielne zgłoszenie w deklaracji. Lepiej zapłacić podatek za bieżący rok niż ryzykować naliczenie zaległości za kilka lat wstecz plus odsetki.
Nie ignoruj pism z urzędu. choćby jeżeli uważasz, iż twój blaszak nie podlega opodatkowaniu, odpowiedz na wezwanie i przedstaw argumenty. Brak reakcji może być potraktowany jako przyznanie racji urzędowi. W razie wątpliwości skonsultuj się z doradcą podatkowym lub złóż wniosek o indywidualną interpretację podatkową. 40 zł opłaty to niewielki koszt w porównaniu z potencjalnymi problemami.
Reforma podatku od nieruchomości miała przynieść jasność. W praktyce wywołała nowe problemy i niepewność dotyczącą setek tysięcy obiektów. Prawdopodobnie temat będzie przedmiotem licznych sporów sądowych w najbliższych latach, zanim wykształci się jednolita praktyka.
