Pająki i batikowe pisanki wpisane na krajową listę dziedzictwa

Co to za lista?Krajowa Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego to oficjalny rejestr Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prowadzony we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa. Znajdują się na niej zjawiska, umiejętności, tradycje, obrzędy i przekazy międzypokoleniowe, które stanowią żywą część polskiej kultury. Chodzi o ochronę tego, co ulotne i przekazywane z pokolenia na pokolenie: umiejętności, rytuałów, pieśni, rzemiosła czy tradycji wspólnotowych.To sposób, by zachować dla przyszłych pokoleń wiedzę i praktyki, które tworzą naszą kulturową tożsamość. Wpisu dokonuje się na wniosek społeczności – osób, grup lub organizacji, które dane zjawisko kultywują. Po jego zatwierdzeniu element zyskuje status dziedzictwa o szczególnym znaczeniu dla polskiej kultury. Dany wniosek opiniuje Rada ds. Niematerialnego Dziedzictwa, a ostateczną decyzję podejmuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. To staranna procedura, która gwarantuje, iż wpis odzwierciedla żywą tradycję.Niezwykłe pająki i wyjątkowe pisanki16 października w Warszawie odbyła się gala, podczas której ogłoszono wpisanie na listę między innymi: umiejętność wykonywania pająków ze słomy bibuły i papieru na Lubelszczyźnie oraz tradycję wykonywania pisanek batikowych na Lubelszczyźnie. Autorem wniosku dotyczącego pisanek jest Michał Kowalik, natomiast pająków Małgorzata i Tomasz Krajewski. To osoby wybrane przez pozostałych depozytariuszy. Jedną z depozytariuszek tych tradycji jest Małgorzata Bandosz, twórczyni ludowa z regionu powiatu krasnostawskiego, która od lat z pasją tworzy dzieła ludowe, a specjalizuje się właśnie we wpisanych na listę twórczościach. Szczególnie z pasją tworzy pająki ze słomy. - To był dla nas ogromny zaszczyt. Jesteśmy depozytariuszami tej tradycji i ludzi, którzy ją tworzą, pielęgnują i przekazują dalej. Odbyło się kilka spotkań konsultacyjnych, podczas których wspólnie ustalaliśmy, jak chronić ten element dziedzictwa i jak go dalej rozwijać. Bo najważniejsze, żeby ta umiejętność była kultywowana i nie zanikła – mówi pani Małgorzata.Drugim wpisanym elementem jest tradycja wykonywania pisanek techniką batikową. To metoda polegająca na nanoszeniu wzorów woskiem i barwieniu jajek, znana od wieków w wiejskich domach Lubelszczyzny.- Zdecydowaliśmy, iż pisanki batikowe będą wpisane jako zjawisko wojewódzkie – wspólne dla wszystkich twórców regionu. To także ogromne zobowiązanie: zachować ich oryginalną formę, kolorystykę i znaczenie symboliczne – tłumaczy Małgorzata Bandosz, która tworzy pisanki i prowadzi warsztaty z tej techniki.Tradycja, która trwaDla Małgorzaty Bandosz i innych ludowych artystów wpis to nie tylko dyplom i uznanie. To przede wszystkim zobowiązanie do dalszej pracy, nauczania i inspirowania młodych.- Najważniejsze, żeby młode pokolenie chciało się tego uczyć. Bo jeżeli tradycja będzie przekazywana, to nigdy nie zginie. A teraz widzę, iż coraz więcej młodych interesuje się twórczością ludową - mówi z uśmiechem.Lubelszczyzna staje się dziś jednym z najważniejszych regionów w Polsce, w których tradycja żyje naprawdę. W pająkach i pisankach, w dłoniach twórców i w ich sercach trwa pamięć o tym, co najważniejsze – o więzi z przeszłością.– Bo jeżeli coś robi się z miłością i pokorą, to trwa. A tradycja jest jak nić w tym pająku – cienka, delikatna, ale mocno łączy pokolenia - podsumowuje Małgorzata Bandosz. w tej chwili na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego znajduje się 116 wpisów. Czytaj także: