Nowe techniki genomowe: Jest porozumienie europosłów i państw UE

Zdjęcie: https://euractiv.pl/section/rolnictwowpr/news/nowe-techniki-genomowe-jest-porozumienie-europoslow-i-panstw-ue/

Rada UE osiągnęła wstępne porozumienie z Parlamentem Europejskim w sprawie zasad ustanawiających ramy prawne dla nowych technik genomowych (NGT). Rozporządzenie ma na celu poprawę konkurencyjności sektora, a zarazem zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego.

Rozporządzenie „zapewni solidną ochronę zdrowia ludzi i zwierząt, a także środowiska, przyczyniając się jednocześnie do celów UE w zakresie zrównoważonego rozwoju”, wskazuje Rada UE.

– Nowe przepisy pozwolą na opracowanie nowych odmian roślin, które są bardziej odporne na zmiany klimatu i wymagają mniej nawozów lub pestycydów – ocenił Jacob Jensen, duński minister ds. żywności, rolnictwa i rybołówstwa, reprezentujący prezydencję Danii w Radzie UE.

Dodał, iż rolnicy i sektor rolno-spożywczy „będą lepiej przygotowani do innowacji i będą mogli kontynuować produkcję zdrowej i bezpiecznej żywności”.

NGT, czyli co?

Termin „nowe techniki genomowe” (NGT) oznacza techniki, które dostosowują nasiona w taki sposób, aby rośliny miały specyficzne cechy, np. mogą być bardziej odporne na skutki zmian klimatu, takie jak susze albo powodzie, albo wymagać stosowania mniejszej ilości sztucznych środków ochrony roślin.

W ciągu ostatniej dekady opracowano wiele różnych NGT w oparciu o postępy w biotechnologii. Technologii tych nie było w 2001 r., kiedy przyjęto prawodawstwo UE dotyczące GMO. Dlatego rośliny uzyskane dzięki NGT podlegają w tej chwili tym samym zasadom co GMO.

Porozumienie obejmuje rośliny zawierające niewielkie modyfikacje materiału genetycznego (mutageneza ukierunkowana) lub insercje materiału genetycznego z tej samej rośliny lub roślin, z którymi można się krzyżować (cisgenezę, w tym intragenezę).

W nowych przepisach będzie chodziło o to, by rośliny NGT dostępne na unijnym rynku były tak samo bezpieczne jak odmiany hodowane konwencjonalnie. GMO przez cały czas podlegają natomiast dotychczasowym regulacjom.

Co wprowadzą nowe zasady?

Porozumienie utrzymuje zasadę, iż rośliny NGT-1 są równoważne roślinom konwencjonalnym. Władze krajowe muszą zweryfikować, czy rośliny NGT należą do kategorii 1, ale ich potomstwo nie musi być później weryfikowane.

Roślin i produktów NGT-1 nie będzie się specjalnie etykietować. Jedynym wyjątkiem od tej reguły są nasiona i inny materiał siewny roślin NGT-1. Pozwoli to operatorom na zapewnienie łańcucha wolnego od NGT, jeżeli tak chcą. Parlament Europejski i Rada UE uzgodniły listę wykluczeń zamierzonych cech, które zostaną wyłączone z kategorii NGT-1.

Rada i Parlament zgodziły się jednak , iż tolerancja na herbicydy oraz „produkcja znanej substancji owadobójczej” znajdą się na liście wykluczeń i nie mogą być zamierzonymi cechami dla roślin NGT kategorii 1. Takie rośliny będą klasyfikowane jako NGT-2, a zatem będą przez cały czas podlegać wymogom autoryzacji, identyfikowalności i monitorowania.

W produkcji ekologicznej nie będą dozwolone żadne NGT, jednak technicznie nieunikniona obecność roślin NGT-1 nie łamać przepisów.

Składając wniosek o rejestrację rośliny lub produktu NGT kategorii 1, firmy lub hodowcy będą musieli przedłożyć informacje na temat wszystkich istniejących lub oczekujących patentów. Informacje patentowe muszą być zawarte w publicznie dostępnej bazie danych.

Ponadto firmy lub hodowcy mogą również dostarczyć informacje na temat zamiaru posiadacza patentu dotyczącego udzielenia licencji na korzystanie z opatentowanej rośliny lub produktu NGT 1 na sprawiedliwych warunkach.

Powstanie grupa ekspertów ds. patentowania, koncentrująca się na wpływie patentów na rośliny NGT. W jej skład wejdą eksperci ze wszystkich państw UE, a także Europejskiego Urzędu Patentowego i Wspólnotowego Urzędu Ochrony Odmian Roślin.

Co dalej?

– To historyczny dzień dla rolnictwa. Unia Europejska robi pierwszy krok w kierunku zapewnienia rolnikom dostępu do nowej technologii, nagrodzonej Nagrodą Nobla – technologii, która umożliwi im uprawę roślin odpornych na zmiany klimatu i zapewniających wyższe plony na mniejszej powierzchni ziemi – oceniła sprawozdawczyni rozporządzenia z ramienia Parlamentu Europejskiego, europosłanka szwedzkiej Umiarkowanej Partii Demokratycznej (Europejska Partia Ludowa) Jessica Polfjärd.

Osiągnięte porozumienie określiła jako „przełom, który podnosi nie tylko konkurencyjność naszych rolników, ale także pozycję Europy w dziedzinie badań i innowacji”.

Rok po wejściu w życie rozporządzenia Komisja opublikuje badanie wpływu patentowania na innowacje, dostępność nasion dla rolników i konkurencyjność unijnego sektora hodowli roślin.

Zawarte porozumienie muszą teraz ostatecznie przegłosować Rada UE i Parlament Europejski na sesji plenarnej.