Manul stepowy (otocolobus manul) jest też znany, jako kot Pallasa. Kiedyś sądzono, iż manul jest przodkiem kotów perskich. Jak się okazało po dokładnym zbadaniu genologicznym, ten drapieżny ssak nie wywodzi się bezpośrednio z żadnej rasy (ani długowłosej, ani krótkowłosej), a jego gatunek wydzielił się około 9-5 miliona lat temu od wspólnego przodka z kotami domowymi. Wiele osób jest oczarowanych wyglądem rzekomego przodka persa i chciałoby się nim opiekować. Czy jest to możliwe, jeżeli tak, jak najlepiej będzie to zrealizować?
Manul stepowy – opis ogólny
Manul stepowy to gatunek drapieżnego kota. Zgodnie z nauką o systematyce organizmów należy do rodziny kotów, jest jedynym przedstawicielem rodzaju Otocolobus. Wywodzi się z Azji środkowej. Jego naturalnym środowiskiem występowania są stepy i skaliste pustynie, a także góry do wysokości 5500 m n.p.m. Manule szczególnie upodobały sobie skaliste pagórki stepowe. Po raz pierwszy ten dziki kot został opisany w 1776 roku przez Petera Simona Pallasa. Niemiecki przyrodnik, zgodnie z naukowym oznaczaniem gatunku, nadał zwierzęciu łacińskie imię otocolobus manul, co może oznaczać „brzydki uszatek”. Manul występuje w dwóch podgatunkach:
- Otocolubus manul manul – możemy go spotkać w okolicach Kazachstanu, Iranu, Pakistanu, Mongolii, zachodnich Chin,
- Otocolubus nigripectus – występuje Kaszmir, część Nepalu, Wyżyna Tybetańska.
Na większości obszaru swego występowania jest objęty ochroną. W 2002 roku manul otrzymał status NT w czerwonej księdze gatunków zagrożonych. Ten status oznacza – gatunek niższego ryzyka, ale bliski zagrożenia wyginięcia. Większość obszarów, w których występuje manul stepowy stanowią rezerwaty.
Jak wygląda manul?
Manul to zwierzak, który wyróżnia się wyglądem spośród wszystkich kotów. Przede wszystkim ma najgęstszą sierść. Oprócz tego posiada inne unikalne cechy. Zaokrąglone uszy manula, a także okrągłe źrenice, wprawiają w zakłopotanie niejednego miłośnika kotów domowych. Spotykając się z nim po raz pierwszy, nasuwa się pytanie – czy to kot, czy inne zwierzę? Przyjrzymy się dokładniej jego cechom wyglądu.
Grube futro i krępa budowa ciała sprawiają wrażenie, iż manul jest masywnym zwierzęciem. Szczególnie może wydawać się dużym kotem wtedy, gdy go widzimy na zdjęciu. Naprawdę, manul nie jest wielki. Jego długość bez ogona wynosi 46 – 65 cm.
Manul waży około 2,5 – 4,5 kg. Czyli jest podobnej wielkości co kot domowy. Jego twarz może przypominać ludzką, gdyż jest okrągła, a zaokrąglone uszy i źrenice dodatkowo wzmacniają to wrażenie. Innym skojarzeniem mogą być przedstawienia lwa z licznych średniowiecznych ilustracji, gdzie „król zwierząt” został ukazany z „uczłowieczoną” twarzą. Ogon manula jest gruby i puszysty. Nogi są krótkie i masywne, choć uniemożliwiają mu osiąganie zawrotnych prędkości geparda, to wciąż jest zwierzęciem dosyć zwinnym, który porusza się blisko podłoża. Dzięki czemu świetnie maskuje się wśród skał. Dodatkowo jego długowłosa szata pomaga mu „przekształcić się” w okrągły głaz. Jest ona w barwach od brunatnej do szarawej z ciemniejszymi pasami na łapach i ogonie.
Tryb życia dzikiego, rzekomego przodka persa
Manul stepowy prowadzi nocny tryb życia, za dnia ukrywa się w norach (zajmuje je u innych zwierząt) oraz w zakamarkach. Jego krótkie nogi nie sprawdzają się w przypadku uganiania się za zwierzyną, dlatego woli polować z zaskoczenia, w ciemnościach. Za dnia może spać lub wylegiwać się w schronieniu (oprócz długowłosego futra, takie wylegiwanie się stanowi jedyne podobieństwo do kota perskiego, które w rzeczywistości możemy zauważyć u manula stepowego. Manul poluje na niewielkie gryzonie, w skład jego diety wchodzą przede wszystkim:
- myszoskoczki,
- nornice,
- chomiki,
- wiewiórki.
W zależności od pory roku i dostępności pożywienia, manul nie pogardzi mięsem:
- susła
- zająca,
- jeża,
- młodego świstaka,
- skowronka,
- kuropatwy,
- owada (konik polny).
Ponadto zaobserwowano manule, które jadły jagody i padlinę. Swoje ofiary przynoszą kociętom do schronisk. Manule troszczą się o potomstwo, ale z natury są samotnikami i niechętnie opuszczają swoje domostwa. Starają się trzymać od innych osobników z daleka. Samce panoszą się na swoich rewirach, które mają obszar około 4 km².
Manule stepowe – rozmnażanie
Manule stepowe swój okres godowy mają co roku, w lutym – marcu. Ruja u samic trwa około 1- 5 dni, w tym czasie chodzi za nią kilka samców, wśród których często dochodzi do walk. Ciąża trwa od około 66 do 75 dni. Kocięta rodzą się przeważnie w kwietniu-maju. Przeciętny miot wynosi od 3 do 4 kociąt. W wychowaniu maluchów udział biorą wyłącznie samice. Młode manule osiągają wielkość dorosłego kota po upływie około 6-7 miesięcy. A już miesiąc wcześniej rozpoczynają samodzielnie polować. Samice osiągają dojrzałość płciową po pierwszym roku życia.
Ile żyje manul?
Manul stepowy żyje przeważnie 6 lat. Życie w niewoli, w której ma zapewnione dogodne warunki (na przykład w zoo) sprawia, iż zwierz ten może przeżyć choćby 12 lat. Znany jest przypadek, w którym manul dożył wieku 18 lat, czyli aż trzykrotnie tyle, co mógłby przeżyć na wolności. Można sobie zadać pytanie, dlaczego życie na wolności jest dla manuli krótsze. Odpowiedź brzmi: w naturalnym środowisku czyha wiele niebezpieczeństw. Są to:
- drapieżne zwierzęta – wilki, lisy, irbisy śnieżne,
- pasożyty – kleszcze, wszoły,
- choroby – toksoplazmoza, cukrzyca, wirus nabytego niedoboru immunologicznego kotów („kocie AIDS”).
Działalność człowieka jest czynnikiem, który wymaga szerszego omówienia. Pomimo tego, iż prawie wszędzie obowiązuje zakaz polowań na manule, a ich futro ma niewielką wartość, to zwierzęta cierpią i giną w wyniku działalności ludzkiej. Przede wszystkim szkodzi im:
- proces przekształcania stepów w grunty orne,
- zastawione wnyki na inne zwierzęta,
- psy pasterskie,
- myśliwi czasami mylą je ze świstakami,
Z roku na rok populacja tych zwierząt ciągle się zmniejsza.
Czy kot manul jest niebezpieczny?
Manul ma wygląd pluszowego kota, który „aż prosi się” żeby go przytulić. Pamiętajmy, iż to jest dzikie, drapieżne zwierzę, które nie lubi być niepokojone przez innych i nie domaga się niczyjej uwagi. Agresja to ulubiony i jedyny sposób na rozwiązywanie wszelkich sporów wśród manuli. Ostrzeżeniem przed atakiem może być warczenie. Chociaż zdarzają się przypadki, w których pisk i warczenie mogą być wyrazami ekscytacji. Manule są przebiegłe i wolą chodzić własnymi ścieżkami.
Przykładem może posłużyć osobnik, który samowolnie wydostał się z poznańskiego zoo w 2020 roku. Manul uciekł z zoo w sobotę 10 października i po paru dniach, mało kto dawał mu szanse na przeżycie w obcym środowisku. Jak się później okazało, dziki zwierz radził sobie całkiem nieźle. Został schwytany dopiero w czwartek 15 października, gdy zaczaił się na gołębie hodowlane. Kot ukrywał się wtedy pod samochodem. Przez długi czas zaciekle stawiał opór, walcząc o swoją wolność. Gdy ostatecznie poniósł porażkę i powrócił do ogrodu zoologicznego, okazało się, iż był przeziębiony i wychudzony. Pomimo dolegliwości zwierz nie chciał pomocy ludzi.
Manul stepowy – hodowla manuli i oswojenie
Jak już wiemy, manul nie jest kotkiem, który może żyć z człowiekiem. Nic dziwnego, iż hodowla w domu tych dzikich zwierząt jest zabroniona. Te koty nie dają się oswoić, a trzymanie ich w domowych warunkach jest dla nich bardzo traumatyczne. Nie zadowolimy manula na siłę, z kolei on może nas „na siłę” nie zadowolić. Oprócz tego trzymanie go w warunkach, które nie są dla niego naturalne, stwarza niebezpieczeństwo dla jego życia. Przede wszystkim zagrażają mu choroby, takie jak toksoplazmoza i wirus niedoboru immunologicznego kotów („kocie AIDS”). Szansa zarażenia się tymi chorobami jest o wiele większa w niewoli, niż w ich środowisku naturalnym.
Manul stepowy cena
Jeżeli chcesz poznać cenę manula, to sprawdź ile kosztuje pluszowy manul w sklepie z zabawkami. o ile ciebie interesuje żywy manul, to najlepszym rozwiązaniem będzie sprawdzenie ceny biletów do najbliższego ogrodu zoologicznego, w którym jest manul. 🙂 … Pół żartem, pół serio, a warto pamiętać, iż niektóre ogrody zoologiczne umożliwiają adopcję swoich zwierząt, dzięki czemu możesz mieć realny wpływ na opiekę nad swoim dzikim pupilem. Takie rozwiązanie będzie najlepsze zarówno dla manula, jak i dla ciebie.
Podsumowanie
Manul stepowy wyróżnia się wyglądem spośród większości kotów, ukazaliśmy jego najbardziej charakterystyczne cechy. Przedstawiliśmy także tryb życia, rozmnażanie oraz długość życia na wolności i w niewoli. Manul jest groźny i nie pozwala się oswoić. Przestrzegliśmy przed zamiarem jego udomowienia oraz opisaliśmy zagrożenia, które mogą z tego wynikać. o ile chcemy się zaopiekować tym dzikim kotem, to o wiele lepszym rozwiązaniem będzie adopcja manula w zoo.
