Zaczęło się od rekonstrukcji wodnej donicy projektu Aliny Scholtz, której rozpikslowane czarno-białe zdjęcie Małgorzata Kuciewicz i Simone de Iacobis zobaczyli w książce Witolda Szolgini Estetyka miasta z lat 80. W 2018 roku zrekonstruowali ją przed budynkiem Zachęty. Okazało się, iż rośliny sprawnie czyściły wodę, deszcz rekompensował parowanie, oczko tworzyło też przyjemny mikroklimat. Od tego czasu Centrala, współpracując z botanikami, wiele nauczyła się o wodnej roślinności w miastach. Małgosia i Simone zaczęli też gromadzić archiwa, potwierdzające, iż podobne oczka wodne były obecne w powojennej Warszawie, m.in. przy liceum Batorego, na osiedlu przy ul. Długiej czy na dziedzińcu gmachu Politechniki Warszawskiej.
Przepis na rabatę wodną odtworzony wspólnie z pracownikami Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego, powtórzyli następnie w innych miejscach w Warszawie oraz w Gdańsku i Kielcach. „Gęsta sieć parków w Warszawie pozwala na tworzenie takich założeń na większą skalę” – przekonuje Simone de Iacobis. Centrala niestrudzenie uczy nas, iż woda jest ważnym komponentem mikroklimatu. Wpływa na lokalną temperaturę i wilgotność powietrza. Tworzy siedlisko dla roślin i zwierząt, zwiększa różnorodność gatunkową. Jej cyrkulacja odpowiada za większość zjawisk atmosferycznych. Wypełniająca niewielką donicę łączy się z obiegiem wody w skali planety.
Wszystkie te wątki znajdziemy na kameralnej plenerowej wystawie przed budynkiem Zachęty. Stanęły tam trzy donice – jedna istniejąca od sześciu lat i dwie nowe. Są przykłady miejskich oczek wodnych z przeszłości. Jest też instrukcja, jak samemu stworzyć taką wodną donicę. Po obejrzeniu wystawy polecamy spacer do sąsiedniego Ogrodu Saskiego, by poczuć potencjał wizji Centrali.
18.07–13.10.2024
Waza na wodę. Hydrobotanika na placu Małachowskiego
Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, pl. Małachowskiego 3
www.zacheta.art.pl
Donice z wodną roślinnością na pl. Małachowskiego, fot. Kuba Celej
Lilie wodne w donicach Centrali na pl. Małachowskiego, fot. Kuba Celej
Detal jednej z donic Centrali, fot. Kuba Celej
