Kleszcze to jedne z najczęstszych pasożytów zewnętrznych atakujących nie tylko ludzi, ale także psy i koty. Niestety choćby jedno ugryzienie tego maleńkiego pajęczaka może stanowić śmiertelne zagrożenie dla domowego czworonoga! Jak uchronić pupila przed atakami kleszczy? I co należy zrobić, gdy znajdziemy je na skórze psa lub kota?
Czym są kleszcze?
Kleszcze to niewielkie pajęczaki, które żywią się krwią innych zwierząt. Pasożyty te posiadają brązowe, spłaszczone ciało, cztery pary odnóży (w formie dojrzałej), umożliwiających sprawne poruszanie się oraz aparat gębowy przystosowany do przyczepiania się do skóry ofiary i pobierania jej krwi. W zależności od gatunku i stadium rozwojowego, nienapity kleszcz może mieć od niecałego milimetra do 4 milimetrów wielkości. Niewielkie rozmiary sprawiają, iż pasożyt może pozostać niezauważony choćby przez kilka dni, podczas których stopniowo zaczyna napełniać się krwią i powiększać swoją objętość.
Samo odżywianie się krwią nie stanowi zagrożenia dla żywiciela – pojedynczy kleszcz nie pobiera bowiem na tyle dużo krwi, by było to odczuwalne dla organizmu. Niebezpieczeństwo stanowią natomiast liczne groźne choroby przenoszone przez kleszcza. Niektóre z nich mogą doprowadzić do śmierci zwierzęcia choćby w kilkanaście godzin po ugryzieniu pasożyta.
Gdzie można złapać kleszcza?
Przyjęło się mówić, iż kleszcza można złapać przede wszystkim w lesie. Jednak głównym miejscem bytowania tych pajęczaków są łąki i wysokie trawy. Niestety, dzięki ciepłym zimom pasożyty te coraz bardziej się rozprzestrzeniają. w tej chwili można je więc spotkać choćby w miejskich parkach i na osiedlowych trawnikach. Sprawia to, iż każdy wychodzący z domu pies narażony będzie na atak kleszcza – niezależnie od swojego miejsca zamieszkania i terenu spacerowego wybranego przez opiekuna.
Czy zwierzęta niewychodzące też są narażone na atak kleszczy?
Kontakt z kleszczem mogą mieć także czworonogi korzystające wyłącznie z przydomowych ogródków, a choćby koty niewychodzące. Wystarczy, by któryś z domowników (pies, człowiek, inny kot wychodzący z domu) przyniósł do domu kleszcza na ubraniu lub futrze, a maleńki pajęczak bez trudu przemierzy duże odległości, by zlokalizować dla siebie ofiarę. Dlatego każdy opiekun, niezależnie od trybu życia swojego pupila, powinien zdawać sobie sprawę z zagrożenia, jakie wiąże się z ugryzieniem kleszcza.
Jakie choroby przenoszą kleszcze?
W przewodzie pokarmowym kleszcza znajdują się liczne patogeny – pierwotniaki i bakterie – które mogą przedostać się do krwiobiegu zwierzęcia wraz ze śliną wgryzionego pasożyta i wywołać zakażenie. Wśród chorób odkleszczowych stanowiących największe ryzyko dla domowych czworonogów znajdują się:
- babeszjoza
- anaplazmoza,
- bartoneloza,
- borelioza,
- hepatozoonoza,
- zakaźna anemia kociąt.
Większość z tych chorób na początku przebiega bezobjawowo lub powoduje niewielkie osłabienie, zmniejszenie apetytu i gorączkę. Sprawia to, iż opiekun może przeoczyć rozwijającą się infekcję i zabrać pupila do lekarza weterynarii dopiero wtedy, gdy choroba będzie już w zaawansowanym stadium i gdy doszło do uszkodzenia narządów wewnętrznych psa lub kota. Niespecyficzne objawy utrudniają postawienie adekwatnej diagnozy i wprowadzenie leczenia, a każda chwila zwłoki zmniejsza szanse na uratowanie życia zwierzaka. W skrajnych przypadkach śmierć może nastąpić zaledwie kilkanaście godzin po ugryzieniu kleszcza.
Każdego roku na choroby odkleszczowe umiera wiele psów i kotów, a wśród nich znajdują się zarówno starsze, jak i młode czworonogi, które dotychczas cieszyły się doskonałym zdrowiem. Należy także pamiętać, iż wyleczenie zwierzaka z choroby nie sprawia, iż staje się on na nią odporny!
Gdzie najczęściej wbijają się kleszcze?
Kleszcze mogą wbić się w każde miejsce na ciele czworonoga, najczęściej jednak wybierają miejsca o dobrym ukrwieniu – szyja, brzuch, okolice uszu oraz pachwiny. Świeżo przyczepiony kleszcz ma zaledwie 2-4 milimetrów, dlatego trudno go wyczuć choćby podczas głaskania zwierzaka czy kąpieli. Dopiero gdy pasożyt pobierze krew i powiększy swoją objętość staje się widoczny dla opiekuna. Niestety im dłużej pajęczak pasożytuje na ciele psa lub kota, tym większe ryzyko, iż zarazi go niebezpiecznymi chorobami. Dlatego tak ważne jest codzienne przeglądanie sierści i skóry pupila oraz jak najszybsze wyciąganie wszystkich wgryzionych kleszczy.
Wbity kleszcz u psa lub kota – co robić?
Po zauważeniu kleszcza u zwierzaka należy jak najszybciej go usunąć. Zadanie to nie jest trudne – pajęczaka trzeba chwycić jak najbliżej skóry, a następnie wyjąć lekko łukowatym ruchem. Najlepiej użyć w tym celu specjalnych kleszczołapek o kształcie rozwidlonego haczyka. W przypadku obaw zgłosić się do najbliższego gabinetu weterynaryjnego. Pasożyta nie należy niczym smarować i natłuszczać, gdyż zwiększa to ryzyko zakażenia.
Jak zabezpieczyć pupila przed kleszczami?
Niestety choćby szybkie usunięcie kleszcza ze skóry psa lub kota nie zawsze uchroni zwierzaka przed zachorowaniem na potencjalnie śmiertelną chorobę. Dlatego zadaniem każdego odpowiedzialnego opiekuna jest całoroczne zabezpieczanie pupila przed atakami kleszczy. Trzeba pamiętać, iż stosowanie olejków eterycznych, zapachowych obroży, odstraszaczy ultradźwiękowych czy też suplementów to sposoby, które nie mają naukowo potwierdzonej skuteczności! Takie środki i gadżety mogą stanowić jedynie uzupełnienie dla przebadanych naukowo preparatów weterynaryjnych.
Jaki preparat na kleszcze wybrać?
Środki przeciw kleszczom różnią się formą, czasem działania i zawartymi w nich substancjami aktywnymi. Do substancji, które najczęściej pojawiają się w składzie preparatów przeciw kleszczom należą między innymi:
- fipronil,
- permetryna,
- fluralaner,
- sarolaner,
- dimetikon,
- imidaklopryd,
- flumetryna.
Substancje te wykazują działanie bójcze przeciw pasożytom zewnętrznym, najczęściej poprzez porażenie ich układu nerwowego, co powoduje paraliż i śmierć. Równocześnie są bezpieczne dla domowych czworonogów i ludzi. Z jednym wyjątkiem – preparatów zawierających permetrynę nie wolno stosować u kotów, a także u psów mających kontakt z kotami, gdyż substancja ta jest dla nich silnie trująca.
Środki przeciwko kleszczom mogą także zawierać dodatkowe substancje czynne, które pozwolą na zwalczanie nie tylko kleszczy, ale także innych pasożytów zewnętrznych. Preparaty te mają formę obroży, tabletek, sprayów i kropli spot-on aplikowanych na skórę zwierzaka. Każde z nich ma swoje wady i zalety. Przykładowo obroże będą skuteczne tylko wtedy, gdy zostaną nałożone tak, by przylegały do skóry, co może drażnić czworonoga. Natomiast tabletki nie są polecane dla psów z chorobami neurologicznymi. Dlatego przy wyborze środków zabezpieczających przeciw kleszczom należy wziąć pod uwagę indywidualne cechy psa lub kota.
Do najpopularniejszych preparatów stosowanych u psów i kotów należą krople Fiprex i Fiprex DUO. Bazują one na skutecznej dla zwierząt substancji – fipronilu, który eliminuje pchły i kleszcze poprzez porażenie ich układu nerwowego. Fiprex DUO zawiera dodatkowo (S)-Metopren, który powoduje zahamowanie rozwoju jaj, larw i poczwarek pcheł, zmniejszając tym samym ich ilość w otoczeniu. Krople Fiprex i Fiprex DUO działają na kleszcze do 4 tygodni od aplikacji.
Podsumowanie
Kleszcze to pasożyty przenoszące wiele chorób, które stanowią zagrożenie dla psów i kotów. Uchronienie pupila przed kontaktem z tymi pajęczakami nie jest możliwe. Są one rozpowszechnione zarówno na terenach wiejskich i w lasach, jak i w miastach, a co gorsza wykazują aktywność praktycznie przez cały rok. Dlatego rolą każdego odpowiedzialnego opiekuna jest regularne zabezpieczanie czworonoga przed inwazją kleszczy. Z pomocą preparatów zawierających skuteczne substancje, takie jak fipronil. W przypadku znalezienia kleszcza na skórze zwierzaka konieczne jest jego natychmiastowe usunięcie, a następnie uważna obserwacja zachowania psa lub kota i zgłoszenie się do specjalisty, jeżeli zwierzak zacznie być osowiały, dostanie gorączki lub straci apetyt. Pamiętaj, by w przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości skonsultować się z lekarzem weterynarii, który nie tylko odpowie na Twoje pytania ale także oceni stan zdrowia Twojego pupila i zleci odpowiednie badania.
