W Księdze Psalmów napisano: „Błogosław, moja duszo, Pana, i nie zapominaj o wszystkich jego dobrodziejstwach”1. Bóg w swojej miłości obdarzył nas wieloma błogosławieństwami. Jednym z nich jest zdrowie. On troszczy się o nas i o nasze zdrowie, obdarzając nas mądrością, aby dokonywać mądrych wyborów.
Gdy udajemy się na masaż lub go wykonujemy, należy pamiętać o jego wpływie na organizm. Nie w każdym przypadku masaż jest wskazany. Są sytuacje, w których należy go unikać.
Wywiad
Podstawą masażu powinien być wywiad. W rękach masażysty jest bowiem zdrowie pacjenta, choćby gdy jest to zwykły, klasyczny masaż. Ustalenie możliwego ryzyka jest kluczowe, aby nie zaszkodzić i nie doprowadzić do pogorszenia stanu pacjenta.
Wywiad dzieli się na trzy sekcje. W pierwszej znajdują się informacje stałe, takie jak: imię, nazwisko, wiek, płeć, zawód, rodzaj wykonywanej pracy w czasie ostatnich pięciu lat, rozpoznanie medyczne, choroby współistniejące, czas, kiedy wystąpiły objawy choroby, z którymi pacjent przyszedł, jakie leczenie było prowadzone dotychczas i z jakim skutkiem, od kiedy prowadzone było leczenie oraz ilość wykonanych zabiegów, stosowane zabiegi współtowarzyszące, wyniki badań oraz reakcja organizmu na masaż i inne zabiegi.
W drugiej sekcji pozyskiwane są informacje zmienne, których pozyskiwanie jest zależne od ośrodka i masażysty: temperatura ciała, ciśnienie krwi (należy je zmierzyć przed zabiegiem i po nim), dolegliwości sercowe, kłopoty z oddychaniem, zmiany po poprzednim masażu, wygląd stolca i moczu po poprzednim zabiegu (w przypadku masażu powłok brzusznych), ogólne samopoczucie, informacje nt. menstruacji (jeśli pacjentem jest kobieta), zastrzyki (jeśli były podane – jest to istotne w przypadku podania np. blokady stawu).
Ostatnią sekcją są informacje dodatkowe: przebyte poważne choroby, tryb życia, przebyte urazy oraz przebyte zabiegi chirurgiczne.
Współpraca z masażystą/terapeutą
Ważnym elementem terapii jest zrozumienie się i kooperacja pacjenta z terapeutą, jak i terapeuty z pacjentem. Masażysta powinien być osobą nie tylko kompetentną, ale i empatyczną, rozumiejącą problemy pacjenta. Najczęściej jako pierwszy powód przerwania terapii lub jej niepodjęcia będzie brak możliwości dogadania się między masażystą i jego pacjentem, a także brak prawidłowej komunikacji. Czasami zmiana terapeuty może stać się przyczyną postępu w terapii.
Przeciwwskazania do masażu
Część przeciwwskazań do masażu jest ogólna i bezwzględna. Niektóre przeciwwskazania są zmienne, w zależności od rodzaju masażu. Masażu klasycznego nie wykonujemy w następujących przypadkach:
- podczas gorączki,
- w krwotokach lub przy zagrożeniu ich wystąpienia,
- w chorobach zakaźnych,
- w ostrych stanach zapalnych,
- w chorobach skóry, którym towarzyszą pęcherze, wypryski lub przerwana jest ciągłość skóry,
- w III i IV stadium choroby Bürgera,
- w jamistości rdzenia,
- w zapaleniu szpiku kostnego z przetokami,
- w łamliwości kości,
- we wczesnych stanach po złamaniu kości,
- po operacyjnej korekcji skoliozy (z wykorzystaniem rozwórki Harringtona lub dzięki wiórów kostnych),
- we wczesnych stanach po naderwaniach i zerwaniach powięzi, ścięgien i mięśni,
- przy niektórych owrzodzeniach podudzi,
- w stanach ropnych,
- przy zapaleniu żył,
- przy świeżych zakrzepach,
- w zaawansowanym stadium miażdżycy,
- w niewyrównanych wadach serca,
- przy występowaniu tętniaków,
- po zabiegach laminektomii (po usunięciu kilku łuków kręgów można wykonywać masaż kończyn),
- w dolegliwościach z ubytkami neurologicznymi,
- w okresie ciąży (istnieje odrębny dział zajmujący się masażem kobiet w ciąży; w przypadku masażu klasycznego za zgodą lekarza prowadzącego można wykonać masaż karku oraz kończyn górnych i dolnych),
- w okresie menstruacji (przeciwwskazanie względne),
- w chorobach nowotworowych.
Jeśli chodzi o przeciwwskazania do masażu powłok brzusznych, są one następujące:
- choroba wrzodowa z krwawieniami,
- kamica wątrobowa i nerkowa,
- stany zapalne dróg żółciowych,
- choroby jelit z owrzodzeniami, krwawieniami,
- przewlekła niedrożność jelit,
- ostre i podostre stany zapalne narządów miednicy mniejszej (u kobiet: jajniki, jajowody, macica i pochwa, u mężczyzn: jądra, nasieniowody, najądrza, gruczoły opuszkowo-cewkowe oraz prostata),
- choroba nowotworowa w obrębie jamy brzusznej,
- przed upływem dwóch godzin od spożycia posiłku przez pacjenta (wyjątkiem jest pacjent z dziecięcym porażeniem mózgowym)2.
Zakończenie
Omówione powyżej przeciwwskazania do masażu przypominają nam, iż choć masaż jest korzystny dla zdrowia, istnieją sytuacje, w których musimy zachować ostrożność. Dzięki tej świadomości i odpowiedzialnemu podejściu możemy cieszyć się korzyściami płynącymi z tej techniki bez ryzyka dla naszego zdrowia.
Troszcząc się o zdrowie, pielęgnujemy wdzięczność za dar życia i troski, jakie Bóg wkłada w nasze dobro. Błogosławieństwo zdrowia, będące jednym z Jego dobrodziejstw, staje się dla nas wezwaniem do odpowiedzialnego dbania o ciało – świątynię Ducha Świętego. Niech nasza podróż przez świat masażu będzie pełna mądrości, troski i wdzięczności za każdy moment dobrobytu, jaki otrzymujemy od Boga.
Przypisy
- Ps 103,2 UBG.
- A. Zborowski, Omówienie poszczególnych technik masażu, w: Masaż klasyczny, Kraków, 2008, s. 24-25, 32-33.