Jesień to pora roku, która w przyrodzie oznacza nie tylko koniec wegetacji, ale również intensywny czas przygotowań do zimy. W miejskim krajobrazie np. w moim Sosnowcu, na skwerach, w parkach i ogrodach, możemy obserwować spektakularne zmiany. Drzewa zrzucają liście, ptaki odlatują, a inne zwierzęta szykują się do zimowego snu. To idealny moment, aby zatrzymać się i spojrzeć na przyrodę z troską i zrozumieniem.
Wśród najczęstszych pytań, które pojawiają się w tym czasie, są te dotyczące grabienia liści. Czy powinniśmy je usuwać? A może zostawić dla jeży i innych drobnych zwierząt? Odpowiedź jest prosta: pozostawienie części liści i gałązek w ogrodzie to realna pomoc dla dzikich mieszkańców miast i wsi. Jeże, ryjówki, a choćby owady zimujące w ściółce, korzystają z naturalnych kryjówek, które tworzą się pod warstwą opadłych liści.
Jesień to także czas Święta Jeża, obchodzonego w listopadzie, Jest to doskonała okazja, aby przypomnieć sobie, jak ważne są te kolczaste ssaki w ekosystemie miejskim. Warto edukować dzieci i dorosłych, iż pozostawienie naturalnych elementów w ogrodzie to nie bałagan, ale świadoma ochrona przyrody. A zwierzęta na pewno nam się odwdzięczą!
Ptaki odlatują, owoce dojrzewają, czyli jesień w pełni
Jesień to czas wielkich migracji. W pierwszej kolejności z naszych terenów znikają czajki, dudki i bociany, które już pod koniec sierpnia rozpoczynają swoją podróż na południe (m.in. w południowe rejony Europy lub choćby do Afryki).
We wrześniu lub choćby w październiku odlatują szpaki, które często gromadzą się w widowiskowych stadach, tworząc na niebie dynamiczne wzory. To zjawisko nazywamy murmuracją.
W ich miejsce, już niedługo, przylecą gile i jemiołuszki – ptaki zimujące w Polsce, które chętnie korzystają z owoców drzew i krzewów.
W miejskich parkach i ogrodach warto zwrócić uwagę na głogi, kaliny i jarzęby, których owoce stanowią cenny pokarm dla ptaków. Pozostawienie owocujących drzew i krzewów to nie tylko estetyka, ale i realne wsparcie dla ptasich populacji w okresie zimowym.
W sadach dojrzewają jabłka, gruszki i orzechy laskowe. Te pierwsze, gdy opadną, stają się źródłem pożytku dla pszczół, motyli i innych owadów. Zdarza się, iż fermentujące owoce działają odurzająco. Niektóre owady mogą zacząć zachowywać się nietypowo. Takie sytuacje warto obserwować z dystansu.
W ogrodach królują teraz dynie, marchewki i buraki. Warzywa te nie tylko cieszą oko, ale też inspirują do kulinarnych eksperymentów. Jesień to czas ostatnich przetworów, pieczenia ciast marchewkowych, dyniowych i gotowania zup kremów. To także moment, by usiąść z kubkiem spicy pumpkin latte lub kawy z cynamonem i celebrować rytm natury. A jak ktoś ma własny ogródek to dobrze wie, iż jesień to wspaniały czas na sadzenie geofitów i roślin cebulowych.
Kasztany, żołędzie i edukacja, czyli jesień w rękach dzieci
Jesień to także czas, kiedy dzieci z zapałem zbierają kasztany i żołędzie – nie tylko dla zabawy, ale coraz częściej w ramach działań edukacyjnych i społecznych. W szkołach i przedszkolach organizowane są zbiórki darów jesieni, które trafiają do leśnych zwierząt, mini zoo, a także ośrodków rehabilitacji dzikich zwierząt. To piękny przykład, jak edukacja ekologiczna może łączyć pokolenia i budować empatię wobec przyrody.
Dla rodziców to czasem wyzwanie… Prace domowe, tworzenie ludzików z kasztanów, a choćby całe makiety lasu. Ale warto pamiętać, iż to nie tylko obowiązek, ale także szansa na wspólne spędzenie czasu i rozmowę o ochronie środowiska. Warto przy tej okazji tłumaczyć dzieciom, dlaczego nie wszystkie liście trzeba grabić, dlaczego jeże potrzebują kryjówek i jak ważne są ptaki, które zimą odwiedzają nasze ogrody.
Jesień to pora, która uczy uważności… na zmieniające się kolory, na rytm natury, na potrzeby zwierząt i roślin. To czas, kiedy przyroda w mieście pokazuje swoją siłę, piękno i delikatność. Warto ją wspierać… mądrze, lokalnie i z sercem. W końcu każdy z nas chciałby podziwiać „złotą polską jesień”. A kto z Was, tak jak ja, uwielbia zbierać kasztany?
Moje działania możesz wesprzeć stawiając mi wirtualną kawę poprzez poniższy link
https://buycoffee.to/przyrodadlasosnowca
