2 miesięcy temu
Barszcz zwyczajny (Heracleum sphondylium)
Barszcz zwyczajny jest pospolitą byliną, występującą na terenach Europy i Azji. Osiąga wysokość od 50 cm do 1,5 m, a w sprzyjających warunkach może dorastać choćby do 2 m. Jest to roślina, która zwykle występuje na łąkach, wzdłuż dróg i w miejscach wilgotnych.
Charakterystyka barszczu zwyczajnego:
- Liście: ciemnozielone, pierzasto-dzielne, osadzone na długich ogonkach. Liście odziomkowe są duże i szerokie, natomiast łodygowe mniejsze, obejmujące łodygę.
- Kwiatostan: baldachy złożone, o średnicy kilku – kilkunastu centymetrów. Kwiaty najczęściej białe, ale mogą być także jasnożółte lub różowe.
- Łodyga: sztywna, bruzdowana, pokryta sztywnymi włoskami. Średnica łodygi wynosi około 2-3 cm.
- Zapach: intensywny, nieprzyjemny zapach po roztarciu liści lub łodyg.
Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi)
Barszcz Sosnowskiego to inwazyjna roślina pochodząca z Kaukazu, sprowadzona do Polski w latach 50. XX wieku jako roślina paszowa. gwałtownie jednak okazało się, iż jest ona niebezpieczna dla ludzi i środowiska.
Charakterystyka barszczu Sosnowskiego:
- Liście: zielone, trójlistkowe, bardzo duże, mogące osiągać choćby 1,5 m długości. Liście są bardziej tępe i słabiej podzielone niż u barszczu zwyczajnego.
- Kwiatostan: ogromne baldachy o średnicy 30-80 cm. Kwiaty białe, gęsto ułożone.
- Łodyga: gruba, o średnicy 10-12 cm przy ziemi, pokryta fioletowymi plamkami. Łodyga jest pusta w środku i bruzdowana.
- Rozmiar: barszcz Sosnowskiego może osiągać wysokość od 2 do 4 m, co czyni go największą rośliną zielną w Europie.
Jak odróżnić barszcz zwyczajny i barszcz Sosnowskiego?
Różnic między barszczem zwyczajnym a barszczem Sosnowskiego jest całkiem sporo:
Różnice w porze kwitnienia
Jednym z kluczowych elementów odróżniających te dwie rośliny jest pora ich kwitnienia. Barszcz zwyczajny kwitnie zwykle w lipcu i sierpniu, podczas gdy barszcz Sosnowskiego kwitnie na przełomie czerwca i lipca. Dzięki temu, jeżeli zauważymy kwitnącą roślinę w sierpniu, najpewniej jest to barszcz zwyczajny.
Rozgałęzienie pędów kwiatowych
Barszcz zwyczajny charakteryzuje się tym, iż jego pędy kwiatowe są ułożone blisko siebie i równolegle, co sprawia, iż baldachy są umieszczone jeden obok drugiego. W przypadku barszczu Sosnowskiego, baldachy odchodzą od głównego pędu na boki, przypominając układ szprych parasola.
Szczegóły liści
Liście barszczu zwyczajnego są ciemnozielone, podzielone na 3-5 wyraźnie oddzielonych od siebie listków. Ta cecha kontrastuje z liśćmi barszczu Sosnowskiego, które są większe, zielone i często mają mniej wyraźnie zaznaczone podziały. Barszcz zwyczajny ma również bardziej zróżnicowaną strukturę liści, co może być pomocne przy identyfikacji.
Owoce i nasiona
Jedną z ciekawszych cech odróżniających barszcz zwyczajny od barszczu Sosnowskiego są ich owoce. Barszcz zwyczajny produkuje rozłupki o długości 6-10 mm, które są podzielone na dwie części, natomiast owoce barszczu Sosnowskiego są większe, sięgające do 15 mm. Jest to istotna cecha, którą można zauważyć po okresie kwitnienia, gdy kwiatostany przekształcają się w owocostany.
Węzły i międzywęźla
Barszcz zwyczajny ma łodygę z wyraźnie zaznaczonymi węzłami i dętymi międzywęźlami, czyli rurkowatymi przestrzeniami pustymi w środku. U barszczu Sosnowskiego międzywęźla są również puste, ale cała struktura rośliny jest bardziej masywna i grubsza, co można zauważyć zwłaszcza przy podstawie łodygi.
Zapach
Intensywny zapach to kolejna różnica. Barszcz zwyczajny ma charakterystyczny, nieprzyjemny zapach, który uwalnia się po roztarciu liści lub łodyg. Zapach barszczu Sosnowskiego jest również intensywny, ale różni się od zapachu barszczu zwyczajnego i może być bardziej drażniący.
Bezpieczeństwo i zagrożenia
Barszcz Sosnowskiego jest rośliną niebezpieczną dla zdrowia człowieka. Kontakt z jego sokiem może powodować poważne oparzenia skóry, prowadzące do powstania pęcherzy i ran, które trudno się goją. Ekspozycja na światło słoneczne po kontakcie z barszczem Sosnowskiego potęguje efekty poparzeń. Dlatego też, jeżeli napotkamy na podejrzaną roślinę, najlepiej unikać bezpośredniego kontaktu i zgłosić jej obecność odpowiednim służbom.
Przeczytaj również… Właściwości fitosanitarne roślin – rośliny fitosanitarne
Rozpoznawanie barszczu zwyczajnego i barszczu Sosnowskiego jest niezwykle ważne ze względu na potencjalne zagrożenia związane z tym drugim gatunkiem. Znajomość różnic między tymi roślinami – takich jak wygląd liści, kwiatostanów, łodyg oraz pora kwitnienia – pozwala na skuteczne ich rozróżnienie i unikanie niebezpieczeństw. Pamiętajmy, iż w przypadku kontaktu z barszczem Sosnowskiego należy natychmiast podjąć odpowiednie środki ostrożności, aby zminimalizować ryzyko oparzeń i innych powikłań zdrowotnych.
Porównanie w praktyce
Rozróżnienie barszczu zwyczajnego od barszczu Sosnowskiego w terenie wymaga zwrócenia uwagi na szczegóły. Owoce, liście, łodygi oraz zapach to najważniejsze cechy, które pozwalają na identyfikację. Warto zwrócić uwagę na wysokość roślin, ich masywność oraz strukturę kwiatostanów, co pomoże uniknąć pomyłek i potencjalnych zagrożeń związanych z kontaktem z barszczem Sosnowskiego.
