Hejnał pilski. Październik 2024 r.

Oddajmy głos Radnym Koalicji Obywatelskiej:

Maria KUBICA – przewodnicząca Rady Miasta Piły

Podlasie, Koszyce, Jadwiżyn

Przedszkole, które powstaje na osiedlu Koszyce przy ulicy Kazimierza Wielkiego, wyłoniło się już z prac ziemnych i zaczyna nabierać przyszłych kształtów. Będzie ono gotowe na przyjęcie dzieci od 1 września 2025 roku do czterech oddziałów. Przedszkolaki będą miały do swojej dyspozycji nie tylko wygodne, świetnie wyposażone sale do codziennych zajęć dydaktycznych i równie profesjonalnie przygotowaną salę sportową oraz plac zabaw, ale i mini boisko, tor do jazdy na rowerze, plac piknikowy, górkę trawiastą z możliwością wykorzystania jej w okresie zimowym do zjeżdżania na sankach, a choćby przestrzeń na utworzenie ogródka pod potrzeby edukacyjne dzieci.

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż realizowany projekt przewiduje ekologiczne rozwiązania poprzez zastosowanie technologii fotowoltaicznej oraz systemu małej retencji wody drogą gromadzenia i wykorzystania wód deszczowych do podlewania np. wspomnianego ogródka. Pojawią się też nasadzenia zieleni, wkomponowane w przestrzeń otaczającą przedszkole.

Z uznaniem dla wykonawcy projektu (firma Thermbau), przyjęłam od jego przedstawiciela informację, iż udało się tak zaplanować zagospodarowanie terenu przyszłego przedszkola, iż oszczędzili piękną kępę drzew, która była przeznaczona do wycięcia. Tym samym przyczynili się nie tylko do podniesienia waloru estetycznego otoczenia przedszkola, ale i dali świadectwo wrażliwości ekologicznej.

Koszt inwestycji to ponad 15,5 mln złotych, w tym ok. 8 mln to dofinansowanie z Rządowego Programu Inwestycji Strategicznych.

Zdzisława KARPIŃSKA

Podlasie, Koszyce, Jadwiżyn

Trzydzieści lat temu, w 1994 roku, powołano w Pile filiał Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego podległy parafii w Poznaniu. Początkowo posługi religijne były sprawowane w różnych miejscach: w mieszkaniach prywatnych, w budynku przy ul. Kilińskiego 7, później w lokalu udostępnionym przez parafię rzymsko-katolicką pw. św. Stanisława Kostki (dawny kościół ewangelicki Marcina Lutra).

Oficjalne odnowienie samodzielnej działalności parafii ewangelicko-augsburskiej w Pile miało miejsce 1 kwietnia 1999 roku. W 2004 roku został zwrócony parafii budynek dawnej plebanii przy ul. Staromiejskiej 48, położonej przy wyburzonym kościele św. Jana. Tam przeniesiono siedzibę parafii i urządzono najpierw kaplicę, a potem, w latach 2008 – 2011, wybudowano kościół.

Tak więc już 25 lat historię naszego miasta współtworzy wspólnota Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Pile, która w minioną niedzielę, bardzo uroczyście obchodziła swój srebrny jubileusz.

Uroczystość rozpoczęła się nabożeństwem pod przewodnictwem ks. bp. Jerzego Samca, a po nim był koncert finałowy IV Pilskich Warsztatów Gospel, który zakończył VII Muzyczny Południk Luterański.

Każdy z koncertów Południka Muzycznego był inny. Każdy był prawdziwą ucztą dla ucha i dla ducha, ale ten niedzielny był niepowtarzalny. Dwa dni pracy pasjonatów-amatorów kochających muzykę i śpiew pod profesjonalnym kierownictwem pani Natalii Karolak, dyrygent Chóru Ewangelickiego im. Oskara Kolberga działającego przy parafii od 2013 roku, i w efekcie mogliśmy zobaczyć wulkan pozytywnej energii i radości, piękny śpiew, niesamowite głosy i aranżacje wspomagane przez zespół muzyczny, saksofonistę oraz bębniarzy z pilskiego zespołu Djembe Planet. Koncert był piękny i ten kto był na pewno poniósł ze sobą na długo te pozytywne emocje.

Srebrny jubileusz parafii jest dobrą okazją do refleksji nad tym, czego dokonaliśmy i co jeszcze przed nami. Co jest naszym sukcesem, a nad czym trzeba popracować.

A przy parafii dzieje się wiele dobra i nie sposób w tym miejscu wspomnieć o proboszczu, ks. Tomaszu Woli i jego żonie Bożenie, którzy mają ten niesamowity dar skupiania wokół siebie kreatywnych i uśmiechniętych ludzi dobrej woli, z głowami pełnymi pomysłów i są spiritus movens wielu wspaniałych wydarzeń, które dzieją się w Pile i na stałe wrosły w kalendarz imprez kulturalnych naszego miasta. To wymienione wcześniej warsztaty Gospel, Luterański Południk Muzyczny, czy też Ekumeniczny Przegląd Kolęd i Pastorałek.

Na terenie parafii powstał również pierwszy w Pile bulodrom, który skupia, zwłaszcza od wiosny do jesieni, miłośników gry w bule (najpopularniejszej gry we Francji, nazywanej pétanque). Cyklicznie organizowane są turnieje pétanque dla seniorów, czy też osób z niepełnosprawnościami nie tylko z Piły. Ponadto organizowane są co roku dla wszystkich pilan, spływy kajakowe i rajdy rowerowe.

Magicznym miejscem w Pile, które powstało dzięki tym pozytywnie zakręconym ludziom, jest ogród społeczny i pasieka edukacyjna Fundacji Pszczoła, w którym prowadzona jest edukacyjna działalność proekologiczna przede wszystkim dla dzieci i młodzieży.

W lutym 2022 roku, kiedy w Ukrainie wybuchła pełnoskalowa wojna, parafia aktywnie włączyła się w pomoc charytatywną. Organizowała nieodpłatne lekcje języka polskiego dla dzieci i dorosłych oraz dała mieszkania uchodźcom wojennym. Niektórzy z nich mieszkają tam do dziś.

To tylko ułamek dobra, którego doświadczyłam i które dzieje się w Pile za sprawą wspólnoty ewangelicko-augsburskiej.

Dziękuję Wam za to, iż tak aktywnie współtworzycie tkankę miejską i integrujecie mieszkańców w wielu obszarach życia, nie tylko religijnego. Życzę, by starczyło Wam zapału, wytrwałości, pomysłów i pozytywnej energii na dalsze lata działalności.

Kamila KARWACKA

Podlasie, Koszyce, Jadwiżyn

Jesień to czas, kiedy wielu właścicieli działek i pól sięga po wypalanie traw, chcąc oczyścić teren przed zimą. Choć ta praktyka jest zakazana, wciąż bywa stosowana, a jej konsekwencje są bardzo poważne.

Ogień niszczy strukturę gleby, pozbawiając ją mikroorganizmów, które są niezbędne do jej prawidłowego funkcjonowania. W trawach swoje schronienie znajdują liczne zwierzęta, takie jak jeże, drobne ssaki, owady i ptaki, które giną w pożarze lub tracą swoje naturalne środowisko.

Pożary mogą gwałtownie wymknąć się spod kontroli, zagrażając pobliskim lasom, domom i uprawom. Dym z wypalania traw zawiera szkodliwe substancje, które wpływają negatywnie na zdrowie ludzi, zwłaszcza dzieci i osób starszych. Zamiast wypalania, lepszymi i bezpieczniejszymi metodami są koszenie lub mulczowanie.

Mulczowanie to proces rozdrabniania opadłych liści na mniejsze kawałki, które następnie rozkłada się na trawniku, rabatach kwiatowych lub wokół roślin. Rozdrobnione liście tworzą naturalną warstwę ochronną, która zapobiega utracie wilgoci, chroni przed chwastami i wzbogaca glebę w składniki odżywcze, gdy liście się rozkładają.

Ważne jest, abyśmy jako społeczeństwo podejmowali świadome decyzje, które chronią nasze otoczenie. Rezygnacja z wypalania traw to krok w stronę zdrowszego i bezpieczniejszego środowiska dla nas wszystkich.

Wioletta STALĘGA

Górne, Gładyszewo, Staszyce, Motylewo

22 września był pierwszym dniem astronomicznej jesieni. To wtedy miała miejsce tzw. równonoc jesienna, kiedy noc i dzień trwały mniej więcej tyle samo czasu.

Kalendarzowa jesień rozpoczęła się w poniedziałek 23 września i potrwa do 21 grudnia. Od tej pory dni będą coraz krótsze, a noce dłuższe. Jesień przypomina o zbliżającym się Dniu Wszystkich Świętych, który w tym roku przypada w piątek 1 listopada. To już teraz w październikowe dni odwiedzamy pilski Cmentarz Komunalny, aby rozpocząć przygotowania grobów naszych zmarłych do tego dnia.

Warto w tym miejscu wskazać na realizowane systematycznie od 2021 roku na terenie cmentarza inwestycje w ramach rozbudowy i powiększenia pilskiej nekropolii. Obejmowały one wyburzenie budynków znajdujących się na terenie nieruchomości przewidziane pod powiększenie cmentarza, przygotowanie koncepcji zagospodarowania nowej części cmentarza oraz projektów nowych kwater wraz z infrastrukturą towarzyszącą.

Cmentarz komunalny funkcjonuje od 1963 roku i niestety powoli się zapełnia, więc inwestycje są potrzebne. w tej chwili pochowanych jest ponad 28.000 zmarłych. Dzięki zrealizowanym inwestycjom udało się wygospodarować teren o powierzchni ok. 2 hektarów, na którym będzie można wyznaczyć 2 tysiące miejsc pochówku. Po wyburzonej w przeszłości kaplicy powstała kwatera, a teren znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie domu przedpogrzebowego wzbogacił się o nowy parking z zagospodarowaniem zielenią. Zainstalowano monitoring i 18 solarnych lamp doświetlających komunikację między domem pogrzebowym a ulicą Przemysłową.

W ubiegłym roku powstał mur oporowy, który zabezpiecza teren i umożliwia prowadzenie dalszej rozbudowy. Dzięki wykonaniu muru powstała kwatera z 82 miejscami na grobowce, teren został uzbrojony w sieć wodociągową z punktami czerpania wody. Łączny koszt prac inwestycyjnych na terenie cmentarza w 2023 roku wyniósł ca 2.000.000,00 zł.

W bieżącym 2024 roku prowadzone były dalsze prace związane z powiększeniem cmentarza, za kwotę około 1.000.000,00 zł wykonano ciągi komunikacyjne wraz z alejkami oraz rozpoczęto budowę kolumbarium na 132 nisze urnowe. Po zakończeniu inwestycji w jednej niszy będzie można złożyć 4 urny z prochami zmarłych. Na terenie nowych kwater planowane jest wykonanie nasadzeń drzew i krzewów jako elementu szpalerowego typowego dla założeń zieleni na cmentarzach. Gmina Piła w tym roku na sfinansowanie budowy zabezpieczyła kwotę 1.500.000,00 zł.

W dniu refleksji, pamięci, palących się świeczek i kwitnącej chryzantemy nie zapominajmy o tym, iż wszystko co ziemskie- przemija, a co boskie – trwa wiecznie.

Mirosław NALEPA

Zamość

Senioralia i Dni Seniora 2024. 28 września, na Stadionie przy ulicy Okrzei, odbyły się pierwsze wspólne, miejskie i powiatowe Senioralia. Tradycją dla miasta jest ich coroczne organizowanie. Teraz stały się tradycją wspólną. Połączenie wysiłków organizacyjnych miasta i powiatu, spowodowało wzmocnienie potencjału, zwiększenie możliwości organizacyjnych oraz wzbogacenie programu wydarzenia. Jak widać na tym przykładzie warto dążyć do współpracy i nieustanie poszukiwać dla niej płaszczyzny. Efektem tego w dorocznych Senioraliach uczestniczyło 850 seniorów z terenu Powiatu Pilskiego i miasta Piły.

Innym przedsięwzięciem są Dni Seniora organizowane przez Regionalne Centrum Kultury – Klub Seniora. Są one zbiorem wydarzeń podsumowujących całoroczną pracę i osiągnięcia sekcji, kół oraz zespołów artystycznych. Klub Seniora RCK zrzesza już ponad 700 seniorów z miasta co wpływa na labilność i nieustanne poszerzanie oferty. Stąd też bierze się konieczność zorganizowania tego rodzaju „podsumowania” stanowiącego jednocześnie plan działania na kolejne lata.

Inaugurację dorocznych Dni Seniora uświetni koncert zespołu Krawczyk Band pod tytułem „Krzysztof Krawczyk – największe przeboje”, który odbędzie się 4 listopada w Regionalnym Centrum Kultury – Teatrze Miejskim o godzinie 17.00. W imieniu organizatorów oraz swoim serdecznie zapraszam na to wydarzenie nie tylko Seniorów, ale również ich rodziny. Ze względu na ograniczoną ilość miejsc obowiązują wejściówki, które można odebrać w kasie RCK w Pile pl. Staszica 1. Jak wszyscy prawdopodobnie już wiemy Piła Seniorami stoi, zmierzając ku ich szczęśliwości i dobrostanu.

Jan Szwedziński

Górne, Gładyszewo, Staszyce, Motylewo

Nasze ulice c.d. Czytając dokumenty w naszym miejscowym archiwum (pozdrawiam przy tej okazji naszych miejscowych archiwistów) natrafiłem na informację, iż owe zatwierdzenie opóźniło się o dwa dni w związku z wątpliwościami dotyczącymi dwóch nazw. Niestety nie udało mi się ustalić o jakie nazwy chodziło i co takiego kontrowersyjnego tam było. Szukałem przy tej okazji jakiejś korespondencji dotyczącej tej operacji, ale również jej nie znalazłem. Dlaczego szukałem? W miejscowościach takich jak Chodzież, Wągrowiec czy Poznań sprawa była prosta, wystarczyło przywrócić przedwojenne nazwy z ewentualnymi jakimiś korektami i po sprawie. Ale w Pile, Gorzowie i innych miejscowościach na Ziemiach Odzyskanych nie było przed wojną polskich nazw. Poza tym dziś mamy wiele wykształconych osób, które mogą taką operację wesprzeć merytorycznie, ale wtedy osób wykształconych było niewiele. Ponad połowa pilskich radnych miała wykształcenie podstawowe (czasem niepełne). Podobnie było z kadrą naszego ratusza. Domyślam się zatem, iż ówczesny Urząd Wojewódzki w Poznaniu sporządził katalog takich nazw dla miast jak np. Piła, Gorzów czy Zielona Góra. Pamiątką po tym jest, jak przypuszczam ul. Lutycka. Skąd taka nazwa? Od plemienia Słowian Połabskich. Wątpię, aby ktoś to w Pile wymyślił, a w Poznaniu też jest taka ulica.

Jaki był klucz zmiany tych nazw? Przede wszystkim wiele nazw było spolszczonych. Tak było np. w przypadku ulic: Poznańskiej, Strzeleckiej, Wiatracznej, Kasztanowej, Tucholskiej, Ujskiej, Grudziądzkiej itd. prawdopodobnie wielu czytelników zada pytanie „A gdzie w Pile mamy ulicę Strzelecką, Ujską czy Grudziądzką?”. W zasadzie mamy, ale np. Ujska to dzisiejszy plac manewrowy PKS, Grudziądzka przebiega przed wejściami Exalo Drilling SA i Urzędu Miasta, Strzelecka to dzisiejsza Poznańska. Całkiem niezłe zamieszanie, o ile dodamy do tego, iż dzisiejsza Śródmiejska to powojenna Poznańska. Inny klucz jest dość zabawny – ale zanim będziemy się uśmiechać pamiętajmy, iż wtedy wszystko co niemieckie było bardzo źle widziane i przerabiane na polskie. Chodzi mi tu o zamianę patronów i zdarzeń: Mickiewicza to dawna Goethering, Słowackiego to dawna Schillera, Kilińskiego to dawna Moltkego (niemiecki generał), pl. Lotnictwa – Zeppelin, Moniuszki to J.S. Bacha, Noskowskiego to Mozartweg, Różyckiego to Richarda Wagnera. Stary Rynek (dzisiejszy pl. Zwycięstwa) to dawny Neuer Marktplaz, Grunwaldzka to Sedan (miejscowość, gdzie Prusacy złoili skórę Francuzom w wojnie 1870).

Jednym ze smaczków tej wymiany są tamtejsi patroni: ówczesny premier Osóbka Morawski (pierwszy polski powojenny premier, którego gwałtownie zastąpił Cyrankiewicz), minister obrony narodowej Rola Żymierski i prezydent Bolesław Bierut, czyli mielibyśmy dzisiaj w Pile: Donalda Tuska, Władysława Kosiniaka-Kamysza i Andrzeja Dudę. O ile o pierwszych dwóch ulicach nikt już dziś nie pamięta to są jeszcze dzisiaj pilanie, którzy idą na Bieruta. Oczywiście Józefa Stalina było, a jakże – to dzisiejsza al. Niepodległości. Co interesujące wśród patronów oprócz ks. Staszica był ks. Grzegorz Piramowicz i to na eksponowanym miejscu – dzisiejsza 1 Maja. Natomiast nie było komunistycznych świętych: Marksa, Waryńskiego, Dzierżyńskiego czy Marchlewskiego – oni zawitali później.

Wiele z tamtych nazw nie przetrwało do naszych czasów, szczególne w centrum. o ile chcielibyście Państwo przeczytać szerszy materiał na temat nazw pilskich ulic to odezwijcie się, chętnie je opiszę, to interesujący temat. Na dzisiaj pozdrawiam i do zobaczenia wkrótce, J. Szwedziński.

—

Następne spotkanie z Radnymi już w listopadowym numerze TR.

M.M.