Gwiazda betlejemska – uprawa przez cały rok

Gwiazda betlejemska vel wilczomlecz nadobny vel wilczomlecz piękny vel poinsecja nadobna vel poinsecja (Euphorbia pulcherrima) – jest gatunkiem krzewu należącego do rodziny wilczomleczowatych. Roślina ta pochodzi z Meksyku i Gwatemali. W strefach międzyzwrotnikowych poinsecja uprawiana jest w ogrodach, a we wszystkich innych regionach globu w doniczkach. Jest to pod względem gospodarczym najważniejsza na świecie roślina. Powód jest prosty, jest nierozerwalnie związana z Bożym Narodzeniem i jest jedną z głównych ozdób świątecznych.

W Meksyku, rosnąca w naturze poinsecja jest ogromnym krzewem, ale na świecie zrobiła zawrotną karierę jako roślina doniczkowa. Jest wyjątkowo piękna, niezbyt droga a co najważniejsze, w charakterystyczny sposób kwitnie zimą. Ale to, co podziwiamy to nie są kwiaty, ale barwne przykwiatki ułożone w kształcie gwiazdy. Rzeczywiste kwiatki są niepozorne i trudno się nimi zachwycać.

Oczywiście największe wzięcie mają rośliny z gwiazdami w kolorze żywej czerwieni. Ale hodowcy stworzyli już całą gamę roślin mających przykwiatki w kolorze białym, łososiowym, różowym, pomarańczowym a także dwubarwnym. Skupili się jednak nie tylko na barwie, ale również na ich kształcie, dlatego można kupić roślinę, której liście są poskręcane, powcinane czy ułożone podobnie jak u róży. Ale co niezwykle istotne, to nowe odmiany gwiazdy betlejemskiej są tak wzmocnione, iż mimo mało sprzyjających warunków panujących w mieszkaniach, potrafią stać zachowując swoje piękno przez choćby dwa miesiące. Warunkiem jest odpowiednia pielęgnacja, brak przeciągów i odpowiednie nawadnianie.

fot. pikist.com

Gwiazda betlejemska traktowana jest w zasadzie tylko jako świąteczna ozdoba, a gdy zaczynają opadać liście zostaje wyrzucona, ale wcale tak być nie musi. Można z niej stworzyć piękne domowe drzewko, które będzie ozdobą przez długie lata. Uprawa poinsecji nie jest ani skomplikowana, ani kłopotliwa, roślina ta nie ma bowiem wygórowanych wymagań.

Gwiazda betlejemska – w pigułce

• Gwiazda betlejemska, znana też jako wilczomlecz piękny, jest rośliną doniczkową szczególnie popularną w okresie Bożego Narodzenia, pochodzącą z Meksyku i Gwatemali.
• Wyróżnia się barwnymi przykwiatkami układającymi się w kształt gwiazdy, dostępnymi w różnych kolorach i kształtach.
• Uprawa wymaga ochrony przed niskimi temperaturami i przeciągami, umiarkowanego nawadniania, jasnego stanowiska bez bezpośredniego światła słonecznego oraz specyficznej pielęgnacji w okresie spoczynku.
• Roślinę można rozmnażać z wierzchołków pędów, które ukorzenione zakwitną zimą.
• Aby ponownie zakwitła przed Bożym Narodzeniem, należy zapewnić roślinie ciemność przez 14 godzin na dobę po 10 listopada.

Uprawa gwiazdy betlejemskiej

Gwiazdę betlejemską kupujemy w zasadzie tylko w grudniu. Jest to o tyle problematyczne, iż roślina ta jest bardzo wrażliwa na niskie temperatury i jeżeli wyniesiemy ją z kwiaciarni wprost na mróz, bardzo gwałtownie po przyniesienie do domu opadną jej liście. Dlatego bardzo ważnym jest jej zabezpieczenie, choćby szczelne owinięcie papierem.

W domu nie stawiamy jej w pobliżu otwieranego okna czy też drzwi. Oprócz chłodu, roślinie szkodzą również przeciągi. Poza tym potrzebuje stanowiska jasnego i ciepłego, nie może to być jednak miejsce, na które bezpośrednio padają promienie słoneczne ani pobliże kominka czy kaloryfera. Optymalna temperatura otoczenia to okolice ok. 20^oC. Podłoże w donicy powinno być lekkie i żyzne, najlepiej torfowe i stale umiarkowanie wilgotne. Wilczomlecz nie toleruje ani przesuszenia, ani nadmiaru wody. Brak wody powoduje szybkie więdnięcie, a jej nadmiar choroby grzybowe i gnicie korzeni.

Wilczomlecz białobrzegi – uprawa i piel

Wilczomlecz białobrzegi jest rośliną wywodzącą się z Ameryki Północnej. Kojarzony jest głównie z pospolitymi chwastami, jednak oferuje on również interesujące walory ozdobne. Co warto wiedzieć o wilczomleczu biełobrzegim?

Czytaj więcej...

Pielęgnacja gwiazdy betlejemskiej

Kluczowe w utrzymaniu piękna gwiazdy betlejemskiej do i w trakcie świąt jest jej nawadnianie. Najlepiej jest podlewać roślinę co drugi, trzeci dzień niewielką ilością wody, a jej nadmiar usuwać z podstawki. Zimą powietrze w pomieszczeniu zawsze jest nieco przesuszone, dlatego jeżeli nie mamy nawilżacza powietrza, wilczomlecz dobrze jest zraszać delikatną, wodną mgiełką.

Ale jeżeli chcemy by roślina została z nami kilka lat, ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest również jej nawożenie. Jednak nie można z tym nawożeniem przesadzać zaraz po zakupie rośliny, gdyż dawki nawozu w glebie wystarczają na około miesiąc. Później wystarczy podlewanie wodą z dodatkiem biohumusu lub nawozem dla roślin kwitnących, dopóki roślina kwitnie.

fot. Mouse23 / pixabay.com

Gwiazda betlejemska po świętach

Wilczomlecz odpowiednio pielęgnowany, będzie zdobił dom prawie do końca zimy. Po czym liście zwyczajnie opadną, co jest zjawiskiem normalnym. Przechodzi wówczas w stan spoczynku. Gdy liści już nie ma, pędy należy przyciąć. jeżeli nasza gwiazda betlejemska ma formę jednopędową, wówczas przycinamy ją nad 3 lub 4 pączkiem (widoczne są w miejscach z których opadły liście). jeżeli mamy roślinę krzewiastą, skracamy wszystkie gałązki powyżej 2-3 pączka. I nie ma się co martwić, iż nasza piękna poinsecja to teraz gołe badylki, to się zmieni w przyszłości.

Gdy roślina jest już przycięta trzeba ją wynieść do chodnego pomieszczenia (12-15^oC). Bez znaczenia jest czy miejsce to jest widne czy brak jest dostępu światła. Powinna tam pozostać przez 4 do 6 tygodni. W tym czasie gwiazdy betlejemskiej ani nie podlewamy ani nie nawozimy.

W marcu lub kwietniu poinsecję przynosimy i przesadzamy do nowego podłoża. Ziemia musi być żyzna i próchnicza. Trzeba ją wymieszać z garścią keramzytu i gruboziarnistego piasku. Optymalny odczyn gleby dla rośliny to 5,8 do 6,5 pH. jeżeli wilczomlecz rósł w odpowiedniej doniczce, to tylko wymieniamy podłoże. Można również wymienić doniczkę na większą, wówczas roślina będzie się mocniej rozrastać.

fot. Herry Lawford / flickr.com

Roślinę następnie stawiamy w jasnym miejscu, gdzie światło słoneczne jest rozproszone, zapewniamy temperaturę około 20^oC i obficie podlewamy by pobudzić ją do wzrostu. Gdy już nowe pędy będą miały po kilka centymetrów, można również zacząć roślinę zasilać.

By nasza gwiazda betlejemska zachowała zwarty i ładny pokrój trzeba ją umiejętnie przycinać w miesiącach letnich. Wystarczy w lipcu skrócić wszystkie nowe pędy o około 2 cm. W sierpniu robimy to samo.

W trakcie cięcia roślina wydziela biały, mleczny sok. Jest on drażniący i może uczulać. Dlatego gwiazdę betlejemską przycinamy w rękawiczkach i uważamy by nie przedostał się na skórę i do oczu.

Gwiazda betlejemska – ponowne kwitnienie

Nie jest łatwo sprawić, by gwiazda betlejemska znów przypominała tę, którą kupiliśmy przed świętami. Będzie to co prawda piękny krzew, ale może nie udać się nam wyczarować tych pięknych, czerwonych przylistków w kształcie gwiazdy. W warunkach domowych nie jest to proste. I dlatego większość z nas traktuje poinsecję jako ozdobę na tych kilka świątecznych tygodni. Ale spróbować zawsze można.

Jak dbać o gwiazdę betlejemską, aby zakwitła ponownie?

By gwiazda betlejemska ponownie zakwitła przed Bożym Narodzeniem i zachwycała czerwonymi przylistkami, trzeba po 10-tym listopada roślinę zaciemniać. Musi ona przez kolejnych 4-6 tygodni pozostawać przez 14 godzina na dobę w zupełnej ciemności. Dobrym sposobem jest przykrywanie doniczki z wilczomleczem kartonem.

Gwiazda betlejemska – najważniejsze informacje

1. Charakterystyka – w Meksyku ogromny krzew, dla reszty świata roślina doniczkowa ściśle związana z Bożym Narodzeniem. Kwitnie zimą, ale to nie kwiaty są interesujące, tylko przykwiatki – liście wybarwione w różnych kolorach układające się w kształt gwiazdy. Kolor najpopularniejszy to czerwony, ale dostępne są również w kolorach białym, różowym, łososiowym i pomarańczowym. Nowością są rośliny ze zmienionymi kształtami przylistków: przypominające kwiaty róży, pozwijane lub powcinane.
2. Uprawa – roślina bardzo wrażliwa na niskie temperatury i przeciągi (traci liście). Stanowisko ciepłe i jasne (światło rozproszone, daleko od kaloryfera), temperatura ok. 18^oC zimą, podłoże żyzne, próchnicze i przepuszczalne o pH 6,5-7, stale umiarkowanie wilgotne.
   Gdy opadną liście skracamy pędy powyżej 2-3 pąka (odmiany krzewiaste) lub powyżej 3-4 (odmiany jednopędowe), wynosimy do chłodnego pomieszczenia (12-15^oC), przestajemy podlewać i nawozić. W marcu/kwietniu przesadzamy do żyznego podłoża z dodatkiem keramzytu i gruboziarnistego piasku, obficie podlewamy, stawiamy w jasnym miejscu. W lipcu i sierpniu skracamy pędy o 2 cm, roślina będzie bardziej zwarta. By zakwitła przed świętami, po 10 listopada na 14 godzin na dobę całkowicie ją zaciemniamy przykrywając kartonem.
3. Pielęgnacja – umiarkowane podlewanie raz na 2-3 dni, dodatkowo zraszanie wodną mgiełką, roślina nie toleruje ani przesuszenia, ani przelania. Nie podlewamy i nie nawozimy w okresie spoczynku na przedwiośniu. Nawożenie jesienią i zimą nawozem dla roślin kwitnących co 2-3 tygodnie, wiosną nawóz uniwersalny.
4. Rozmnażanie – wierzchołki pędów można wykorzystać na sadzonki. Ukorzenione zakwitną zimą.
5. Cięcie – pod koniec zimy, gdy opadną liście powyżej 2-3 pąka (odmiany krzewiaste) lub 3-4 (odmiany jednopędowe), 2 cm w lipcu i sierpniu.

Bibliografia:

• Wieczorek S., Informator. Skierniewicki Biuletyn Rolniczy, Gwiazda Betlejemska, 03/1998, s. 34
• Podymniak M., Owoce, Warzywa, Kwiaty, Poinsecja niestandardowo, 24/2011, s. 39-31
• Andrzejewska L., Rośliny Ozdobne, Poinsecja w roli głównej, 01/2018, s. 32-33

fot. główne 463259 / pixabay.com