Fruczak gołąbek – polski koliber

Fruczak gołąbek (Macroglossum stellatarum) inaczej dłużniec gwiaździk albo polski koliber nie jest ani gołąbkiem, ani kolibrem, jest zwyczajnie aktywną w ciągu dnia ćmą. Ćma ta należy do rodziny zawisakowatych i jest gatunkiem nomadycznym. Występuje na terenach Europy Środkowej i Południowej, w Afryce Północnej, oraz na części terenów Azji.

Rozpiętość skrzydeł fruczaka gołąbka wynosi około 4,5 cm. Ma on krępą sylwetkę i jest niewielkich rozmiarów. Jego przednie skrzydła są szarobrązowe, pokrywają je szare linie, tylne zaś są koloru pomarańczowego. Ma doskonały wzrok i bardzo gwałtownie reaguje ucieczką dostrzegłszy najmniejszy ruch obok siebie. Gąsienica polskiego kolibra jest zielona lub brązowa a na końcu ciała ma jakby kolec w kolorze niebieskawo-żółtym albo brązowo-żółtym. Funkcja kolca nie jest znana.

Fruczak gołąbek – polski koliberek, zdjęcie własne

Gwiaździka można spotkać w trakcie pobierania nektaru zarówno w dzień słoneczny jak i w deszczu. To taki mały łakomczuch, w ciągu 5 minut potrafi spić nektar aż ze 100 kwiatowych kielichów. Jest to owad niezwykle szybki, rozwijający w locie prędkość choćby 50 km/h.

Fruczak gołąbek, choć wydawać się to może dziwne ze względu na jego wyjątkowość, nie jest owadem prawnie chronionym w Polsce. Widocznie ich populacja jest tak liczna, iż nie grozi mu wyginięcie.

Fruczak gołąbek – polski koliber w pigułce

• Fruczak gołąbek, znany również jako dłużniec gwiaździk czy polski koliber, jest aktywną za dnia ćmą z rodziny zawisakowatych
• Charakteryzuje się nomadycznym trybem życia, rozpiętością skrzydeł ok. 4,5 cm, i zdolnością do szybkiego lotu z prędkością do 50 km/h
• Jest znany z unikalnego sposobu pobierania nektaru, podobnego do kolibrów, co dało mu potoczną nazwę „polski koliber”
• Występuje powszechnie na terenach Europy Środkowej i Południowej, Afryki Północnej, oraz części Azji i Polski, gdzie można go spotkać na łąkach i w ogrodach
• Nie jest gatunkiem prawnie chronionym w Polsce

Fruczak gołąbek – dlaczego polski koliber?

Polski koliber wziął się stąd, iż fruczak dokładnie tak jak ten ptaszek zawisa jakby w powietrzu nad kielichem kwiatowym i spija z niego nektar. Ich skrzydełka działają niczym skrzydła samolotu, kręcąc ósemki z taką prędkością, iż stają się wręcz niewidoczne. Zawieszone w powietrzu widać tylko ciałko owada. By osiągnąć taki stan, ich skrzydełka poruszają się z prędkością 80 uderzeń na sekundę.

Ale nie tyko sposób żerowania kolibra i fruczaka są podobne. Również sposób pobierania z kielichów kwiatowych nektaru. Kolibry pobierają go dziobem z długim języczkiem a fruczaki gołąbki rozwijaną ssawką, która jest zwana trąbką. Jest ona często dłuższa od reszty ciała. Dodatkowo i kolibry i nasze ćmy są ciepłokrwiste. Oznacza to tyle, iż przed każdym wylotem wprowadzają skrzydła w drgania by rozgrzać mięśnie. Trwa to tak długo aż temperatura ich ciała osiągnie 38^oC.

fot. lovelyne / pixabay.com

To co jeszcze upodabnia naszego motyla do kolibra, to charakterystyczny odwłok. Na jego bokach znajdują się czarne plamki a on sam zakończony jest wachlarzykiem, do złudzenia przypominającym sterówki ptasiego ogona. Są to pęczki wydłużonych łusek, których rolą jest sterowanie i stabilizowanie lotu, zupełnie jak ogonek u ptaków. Jak widać tych podobieństw kolibra i naszego fruczaka gołąbka jest całe mnóstwo, stąd potoczne nazewnictwo.

Fruczak gołąbek – występowanie

Choć wydawać by się mogło, iż spotkanie z polskim kolibrem to sytuacja wyjątkowa, to jednak tak nie jest. Owad na terenie Polski występuje powszechnie. Można go spotkać na łąkach i w ogrodach, zagląda choćby na ukwiecone balkony. Ćmy te są owadami wędrującymi. U nas pojawiają się w dwóch pokoleniach. To pierwsze przylatuje z południa Europy na przełomie maja i czerwca. Pokolenie drugie pojawia się w sierpniu w postaci gąsienic żerujących na różnych gatunkach wiciokrzewu i przytulii. Od końca sierpnia do października podziwiać już można pokolenie, które narodziło się u nas, ze złożonych wcześniej jajeczek.

Fruczak gołąbek – polski koliber, zdjęcie własne

We wrześniu następuje emigracja fruczaków na południe Europy. Tam owady przeczekują zimę. A później przechodzi maj i czerwiec i ponownie pojawiają się u nas. Nie są to jednak te same owady, które nas we wrześniu opuściły, to jest już ich potomstwo. Te, które rodzą się u nas i z jakichś powodów nie odlatują, niestety giną z zimna. Choć są naukowcy, którzy twierdzą, iż jakaś część populacji jest w stanie przehibernować nasze mrozy. Nieznana bowiem liczba owadów udaje się w drogę na południe. Może i tak jest, w końcu zimy u nas ostatnimi czasy nie są aż tak mroźne.

Jakimi roślinami zwabić kolibra do ogrodu

Gąsienice żerują przeważnie na przytuliach i wiciokrzewach. Natomiast owady dorosłe, które odżywiają się nektarem wybierają te rośliny, które dostarczają go w dużych ilościach. Do tego preferują kwiaty o długich i wąskich kielichach. Najczęściej zatem spotkać je można stołujące się nektarem z pelargonii, cynii, szałwii, budlei, lawendy, petunii, pierwiosnka, żurawki, lebiodki, ostróżki, werbeny, wiciokrzewu, jaśminu i tym podobnych.

Fruczak gołąbek – najczęściej zadawane pytania

Czym się żywi Fruczak Gołąbek?

Gąsienice żerują przeważnie na wiciokrzewach i przytuliach. Dorosły fruczak gołąbek odżywia się nektarem, preferując bogate w nektar kwiaty posiadające długie i wąskie. jeżeli chceby by zawitał do naszego ogrodu dobrze jest by rosły w nim: budleja, chaber, cieciorka, cynia, czyściec, dalia, firletka, floks, fuksja, goździk, gwiazdnica, heliotrop, jaśmin, lantana, lawenda, lebiodka, lilak, lobelia, oset, ostrogowiec, ostrożeń, ostróżka, pelargonia, petunia, pierwiosnek, przytulia, szałwia, trojeść, tytoń, werbena, wiciokrzew, żmijowiec, żurawka.

Gdzie występuje Fruczak Gołąbek?

Ćma ta należy do rodziny zawisakowatych i jest gatunkiem nomadycznym (nie przywiązuje się do określonego terytorium i dopasowuje swoje wędrówki do warunków pogodowych i żywnościowych). Występuje na terenach Europy Środkowej (również w Polsce) i Południowej, w Afryce Północnej, oraz na części terenów Azji.

Jak wygląda ćma Koliber?

Gąsienica ma barwę zieloną lub brązową, a jej ciało zakończone jest niebieskim rogiem. Ćma ma krępą sylwetkę i jest niewielkich rozmiarów. Zachowaniem przypomina kolibra (spija nektar z kielicha kwiatów dzięki ssawki, zawisając nieruchomo przed kielichem kwiatowym w powietrzu). Skrzydła szarobrązowe, pokryte czarnymi liniami, tylne zaś – pomarańczowe.

Czy w Polsce występują Koliberki?

Obecnie kolibry nie występują w Europie, jednak niekiedy fruczak gołąbek (Macroglossum stellatarum), ćma żyjąca również w Polsce, bywa z nimi mylona i nazywana jest potocznie polskim koliberkiem.

fot. główne gayulo / pixabay.com