Jeśli jako rodzice nie prowadziliśmy jeszcze rozmów o seksualności, a mamy dzieci, które są już na etapie edukacji wczesnoszkolnej, warto zacząć od podstaw, które opisane zostały w dotychczasowych artykułach na temat edukacji seksualnej (część 1 i część 2), a następnie je rozwijać wg poniższych propozycji.
Rozmowy o seksualności: wiek 6-8 lat
W tym wieku zdolności intelektualne i relacje społeczne dzieci gwałtownie się zmieniają. Zaczyna wzrastać zdolność logicznego myślenia oraz pojawia się zainteresowanie rolami związanymi z płcią. Większość dzieci rozpoczyna częstsze i regularne interakcje ze swoimi rówieśnikami.
Opowiedzmy dzieciom, iż Bóg stworzył mężczyznę i kobietę różnymi. Porozmawiajmy o podobieństwach i podstawowych różnicach pomiędzy mężczyznami i kobietami. Możemy pomóc dzieciom zrozumieć, iż te różnice zostały stworzone przez Boga w celu umożliwienia ludziom tworzenia rodzin. Dzięki różnicom kobieta i mężczyzna uzupełniają się, tworząc kompletną parę – dwa typy istnień ludzkich stworzone na obraz Boga z równą godnością i wartością, a jednak z różnicami płciowymi. Te różnice są na stałe powiązane z Bożym oryginalnym projektem dla ludzkości.
Wyjaśnijmy, iż według Bożego planu małżeństwo polega na takim zjednoczeniu się, aby stać się jednością. Omówmy to określenie z perspektywy emocjonalnej, duchowej i fizycznej.
Nauczmy dziecko, iż jednym z celów tej jedności jest utworzenie rodziny. Seks jest przeznaczony dla pary małżeńskiej, łączy dwoje ludzi razem w miłości i daje możliwość wydania na świat potomstwa. Można dać proste biologiczne wyjaśnienie, czym jest stosunek płciowy i w jaki sposób dochodzi do poczęcia dziecka. Bądźmy konkretni, uczciwi i delikatni. Można np. powiedzieć: „Wewnątrz ciała mamy znajdują się komórki jajowe. Są one tak małe, iż nie można ich zobaczyć gołym okiem. Wewnątrz taty znajdują się plemniki, które są jeszcze mniejsze. Plemniki przedostają się z organizmu taty przez prącie do organizmu mamy przez pochwę. Płyną one do komórki jajowej, a jeden z nich może zapłodnić komórkę jajową, która znajduje się w pobliżu macicy mamusi. Kiedy tak się dzieje, zaczyna powstawać nowe życie i w macicy będzie kształtowało się dziecko!”
Oczywiście będziemy z czasem kontynuować wyjaśnianie i podawać więcej szczegółów na temat tego, co dzieje się z komórką jajową po jej zapłodnieniu.
Jest to okazja do zachwytu nad Bożym cudownym planem, jakim cudem jest organizm kobiety, przystosowany do tego, aby mogło się w nim ukształtować i rozwinąć nowe życie.
W tym wieku ważne jest porozmawianie o nadużyciach seksualnych. Jest to wiek, w którym najbardziej prawdopodobne jest rozpoczęcie się nadużyć seksualnych wobec dzieci.
Podstawowe lekcje dla dzieci w wieku od 9 lat
Wiek 9-10 lat wyznacza kolejną istotną przemianę z życiu dzieci, wchodzą one w okres dojrzewania.
Uczmy dzieci, iż nadchodzą zmiany i zmiany są dobre. Jest to czas, aby przygotować je na to, co przyniesie okres pokwitania dla nich jak i dla płci przeciwnej. Atmosfera stworzona podczas tych rozmów przez rodziców powinna być zarówno swobodna, jak i pozytywna.
Około wieku 11 lat dzieci zaczynają myśleć bardziej abstrakcyjnie i naukowo o otaczającym je świecie i to pozwala na pogłębienie dyskusji z nimi oraz rozmowy o abstrakcyjnych ideach, takich jak miłość i wierność. Pytajmy dziecko, co rozumie pod tymi pojęciami, prześledźmy, co o nich mówi Biblia. Niejednokrotnie młodzi ludzie utożsamiają miłość z pożądaniem czy fizycznym zauroczeniem. Tak często pokazują to media. Wyjaśnijmy dziecku, iż miłość to przyjaźń, zaufanie, troska, szacunek. Doskonałym przykładem miłości jest Jezus. Poświęćmy czas, aby analizować zagadnienia miłości i wierności.
Jednym z najlepszych sposobów na rozmowy z dziećmi na temat seksu jest czytanie Pisma Świętego bez próby jego „uświęcania”. Wiele opisanych historii porusza tematy małżeństwa, rodziny, seksu i intymności.
Księga Rodzaju w rozdziale pierwszym otwiera dyskusję na temat różnic między mężczyzną a kobietą oraz nakazu Boga, aby rozradzać się i wypełniać ziemię. Analizując 2. rozdział Księgi Rodzaju, możemy mówić o pięknie intymności i seksu danego małżeństwu przez Boga. Psalm 139 wspomina o rozwoju ludzkiego życia w łonie matki.
Są fragmenty dotyczące grzechów, takich jak cudzołóstwo lub wykorzystywanie seksualne. Wiele ksiąg Biblii zawiera odniesienia do tematów związanych z rodziną i seksem, możemy analizując je, stopniowo wprowadzać te tematy do rozmów. Możemy analizować z dziećmi konsekwencje złych wyborów ludzi opisanych w Biblii, o tym, co czuli, czego doświadczali, nie stosując się do Bożych wskazówek i zaleceń w temacie seksualności.
Wyjaśnijmy zagadnienie pożądania. Warto zacząć tłumaczyć dzieciom pojęcie pożądania i żądzy z perspektywy biblijnej. Pożądanie jest zasadniczo silnym pragnieniem czegoś, może nas ono łatwo zniewolić, przez co nasze myśli i zachowywania będą stać w sprzeczności do dwóch największych przykazań – „kochaj Boga całym swoim sercem, duszą i umysłem” i „kochaj bliźniego swego jak siebie samego”. Pożądanie seksualne może prowadzić do wielbienia osoby, jej cielesności bardziej niż Boga i do traktowania innych przedmiotowo, nie jak ludzi stworzonych na obraz Boży. Bóg daje również wskazówki, jak panować nad myślami, np. „zmuszamy wszelką myśl do poddania się w posłuszeństwo Chrystusowi” (II List do Koryntian 10,5), „o tym, co w górze, myślcie, nie o tym, co na ziemi” (List do Kolosan 3,2) itp. Stwórca nie zostawia nas bezradnymi wobec pokusy pożądania.
Równie ważne jest nauczenie dzieci w tym wieku, iż podobanie się czy zainteresowanie inną osobą nie jest tożsame z pożądaniem. Jest czymś zupełnie naturalnym, iż ktoś się może spodobać, iż można uważać drugą osobę za atrakcyjną.
Rozmawiajmy o wyglądzie zewnętrznym. Na tym etapie życia łatwo jest dzieciom popaść w obsesję na punkcie swojego ciała i atrakcyjności fizycznej. Warto więc podkreślać, jak istotny jest Boży plan stworzenia nas i iż ciało to coś znacznie więcej niż wygląd zewnętrzny. Dobrze jest uczyć dzieci doceniania i okazywania wdzięczności za nasze ciała, np. bijące serce, oddech, dzięki którym żyjemy. Taka wdzięczność może być bardzo pomocna w ograniczaniu rozwijania się kompleksów czy nadmiernego skupiania się na wyglądzie. Dobrze jest też utwierdzać dzieci w tym, co ma wartość przed Bogiem, czyli nasze wnętrze, charakter, cechy i umiejętności. Mamy je dzięki potencjałowi, jaki Bóg każdemu z nas dał i rozwijamy je dzięki naszej współpracy z Nim.
Na tym etapie niezwykle ważne jest również rozmawianie o zagrożeniach związanych z pornografią.
Edukacja seksualna dzieci to nie jedna rozmowa, to całościowe podejście w zdrowej atmosferze, pokazujące dzieciom szeroki kontekst, odnoszące się do wartości, które wyznajemy. Towarzyszy nam ona na każdym etapie rozwoju dziecka i jest dopasowana do jego dojrzałości emocjonalnej i poznawczej oraz uwzględnia jego potrzeby. Jest doskonałą podstawą do tego, aby utrzymać porozumienie z dzieckiem w tej sferze, kiedy będzie w wieku nastoletnim, aby ufając rodzicom mogło dzielić się swoimi rozterkami i przychodzić po radę, gdy będzie jej potrzebować.
Wszystkie cytaty biblijne pochodzą z Biblii Warszawskiej.
© Źródło zdjęcia głównego: Pexels.