Datura w donicy – uprawa, pielęgnacja, odmiany

1 tydzień temu

Zdjęcie: Datura - Bieluń

Datura a brugmansia – skąd to zamieszanie?

W języku potocznym nazwy te funkcjonują wymiennie, ale botanicznie dotyczą dwóch różnych rodzajów. Bieluń (łac. Datura) to roślina jednoroczna, o wzniesionych kwiatach i charakterystycznych kolczastych owocach. Brugmansia jest wieloletnia, ma zwieszające się, duże kwiaty i w naszym klimacie nie zimuje w gruncie. Osoby uprawiające „daturę” w donicy najczęściej mają więc tak naprawdę brugmansię, ponieważ to ona tworzy duże krzewy i wymaga zimowania w pomieszczeniu.

W dalszej części tekstu stosujemy określenie datura w rozumieniu potocznym, ponieważ to na takie potrzeby odpowiadają pytania ogrodników – jednak warto pamiętać o różnicy.

Toksyczność datury – aspekt, o którym zawsze trzeba pamiętać

Niezależnie od zamieszania nomenklaturowego, zarówno datura, jak i brugmansia są roślinami skrajnie toksycznymi. Wszystkie ich części zawierają silne alkaloidy tropanowe – skopolaminę, atropinę i hioscyjaminę. Wystarczy niewielka ilość, by doszło do poważnego zatrucia wpływającego na układ nerwowy i sercowo-naczyniowy.

Pamiętajcie! Datura i brugmansia są toksyczne! Objawy obejmują pobudzenie, halucynacje, przyspieszone tętno, wzrost ciśnienia, nudności i zaburzenia orientacji. Szczególnie narażone są dzieci, młodzież oraz zwierzęta domowe. Dlatego roślina musi być trzymana poza ich zasięgiem, a wszelkie prace wykonywane w grubych rękawicach i odzieży zakrywającej skórę.

Po cięciu lub przesadzaniu narzędzia trzeba dokładnie umyć, a odzież wyprać w wysokiej temperaturze. jeżeli dojdzie do podejrzenia zatrucia, należy natychmiast wezwać pomoc medyczną i nie podawać poszkodowanemu nic do picia ani jedzenia.

Wybór stanowiska – półcień, ciepło i osłona przed wiatrem

Datura najlepiej rośnie w miejscu ciepłym i zacisznym. Idealne jest stanowisko półcieniste, które ogranicza stres termiczny i chroni roślinę przed zbyt szybkim przesychaniem podłoża. Choć toleruje pełne słońce, w uprawie donicowej nadmiar światła sprzyja więdnięciu liści i szybkiej utracie wilgoci. Roślina źle znosi przeciągi, więc nie powinna stać w miejscach narażonych na silny wiatr.

Podłoże i donica – wysoka jakość to konieczność

Datura ma silny system korzeniowy, który potrzebuje przestrzeni. Najlepiej rośnie w dużych donicach, gdzie wahania wilgotności i temperatury są mniejsze. Podłoże powinno być żyzne, próchnicze, przepuszczalne i gwałtownie nagrzewające się, ponieważ roślina ma intensywne tempo wzrostu i wysokie zapotrzebowanie na składniki pokarmowe.

Bardzo istotny jest odczyn gleby. Optymalne pH 5,5-6,5 umożliwia prawidłowe pobieranie mikroelementów, zwłaszcza żelaza i magnezu. Ich niedobór prowadzi do chlorozy, czyli żółknięcia liści. Konieczna jest także warstwa drenażowa z keramzytu lub żwiru, która zapobiega zaleganiu wody.

Podlewanie – jedna z najbardziej wymagających roślin sezonowych

Datura słynie z ogromnego zapotrzebowania na wodę. Jej duże liście odparowują wilgoć w szybkim tempie, a przepuszczalne podłoże sprawia, iż ziemia wysycha błyskawicznie. W upalne dni roślinę podlewa się choćby dwa razy dziennie, pilnując, aby nie doszło do przelania – nadmiar wody musi odpływać przez drenaż.

Intensywne nawożenie – fundament obfitego kwitnienia

Jest to roślina wyjątkowo „żarłoczna”. Intensywne podlewanie wypłukuje składniki pokarmowe, dlatego nawożenie musi być:

częste,
regularne,
bogate w potas, który stymuluje kwitnienie.

Pierwszym objawem niedoborów jest chloroza – liście jaśnieją, żółkną, tracą barwę. Najlepiej stosować nawozy mineralne o składzie sprzyjającym kwitnieniu, np. NPK 4-6-6. W okresie intensywnego wzrostu nawozi się co 3-7 dni, a latem można podawać rozcieńczony nawóz choćby przy każdym podlewaniu.

Wystawianie na zewnątrz – hartowanie to konieczność

W marcu daturę przesadza się do świeżego podłoża i większej donicy, zwiększając stopniowo częstotliwość podlewania. Wystawianie na zewnątrz zaczyna się od hartowania – kilka godzin dziennie, w miejscu osłoniętym, przez około dwa tygodnie. Na stałe można wystawić roślinę dopiero po 15 maja, czyli po ustąpieniu przymrozków.

Zimowanie – decydujący etap uprawy

Datura nie jest odporna na mróz, dlatego wymaga przeniesienia do pomieszczenia przed pierwszymi przymrozkami. Jesienią wykonuje się przycięcie rośliny, skracając pędy o około jedną czwartą. Cięcie zawsze wymaga odzieży ochronnej.

Zimować można w dwóch wariantach:

Wariant chłodny (2-6°C)
– roślina przechodzi głęboki spoczynek,
– wymaga minimalnego podlewania,
– najlepiej sprawdza się piwnica lub chłodne pomieszczenie.

Wariant jasny (10-15°C)
– roślina utrzymuje lekką aktywność,
– podlewanie przez cały czas musi być sporadyczne,
– niezbędne jest monitorowanie szkodników, zwłaszcza przędziorków.

Zimą podlewa się rzadko, jedynie po to, aby bryła korzeniowa nie wyschła zupełnie.

Choroby i szkodniki – zagrożenia, którym trzeba zapobiegać

Najczęściej występują przędziorki, mszyce, mączlik szklarniowy i wciornastki. Przędziorki są szczególnie groźne w suchych, ciepłych pomieszczeniach, ponieważ żerują na spodniej stronie liści, doprowadzając do ich zasychania.

W sezonie można stosować ekologiczne opryski z pokrzywy, wrotyczu czy mniszka, wykonując je po południu i powtarzając co kilka dni. Przy silnych inwazjach potrzebne są środki chemiczne – np. preparaty na bazie azadyrachtyny lub środki układowe. Podczas ich stosowania trzeba bezwzględnie przestrzegać zasad bezpieczeństwa.

Odmiany datury

datura metel 'Double Purple’ – odmiana o pełnych, intensywnie fioletowych kwiatach, które otwierają się wieczorem i zachwycają głębią koloru. Roślina silnie pachnie i dobrze rośnie w pojemnikach.
datura metel 'Double Yellow’ – kwiaty są pełne, mocno pofalowane i głęboko żółte, nadając roślinie tropikalny charakter. Kwitnie obficie przy regularnym nawożeniu.
datura metel 'Blackcurrant Swirl’ – jedna z najbardziej efektownych odmian o dwubarwnych, białofioletowych kwiatach przypominających spiralę. Kwiaty są duże i niezwykle dekoracyjne.
datura innoxia 'Evening Fragrance’ – odmiana o białych, długich kwiatach intensywnie pachnących po zmierzchu. Wyjątkowo dobrze znosi upały.
datura stramonium 'Tatula’ – wyróżnia się fioletowym zabarwieniem pędów i delikatnie purpurowymi żyłkami na kwiatach. Jest jedną z bardziej odpornych i gwałtownie rosnących odmian.
datura 'ferox’ – ma białe, mniejsze kwiaty, ale tworzy duże, silnie kolczaste owoce, które nadają jej egzotyczny wygląd. Polecana dla miłośników niecodziennych form.
datura metel 'Belle Blanche’ – odmiana o pełnych, kremowobiałych, pachnących kwiatach o eleganckim charakterze. Doskonale sprawdza się na balkonach i tarasach.