Czosnek słoniowy (Allium ampeloprasum var. ampeloprasum) jest rodzajem czosnku i należy do rodzin warzyw cebulowych. Od zwykłego czosnku różni się rozmiarem, jak sama nazwa wskazuje, jest od niego dużo większy, ale również smakiem, jest bowiem delikatniejszy i można go dodawać choćby do sałatek bez ryzyka odstraszenia od siebie każdego, kto się zbliży. Ilość ząbków też jest inna, jest ich mniej, bowiem od 3 do 6 w jednej główce. Poza tym wygląda dokładnie tak samo jak czosnek, składając się z dużych ząbków, każdy w suchej, papierowej łusce.
U nas jeszcze rzadko uprawiany, ale już bez problemu można pojedyncze ząbki do sadzenie kupić w Internecie. Nie są tanie, ale warto kupić kilka i zasadzić w ogrodzie.
Czosnek kontra czosnek słoniowy, autor: Michel Chauvet, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Czosnek słoniowy – uprawa
Czosnek słoniowy, podobnie jak ten zwyczajny potrzebuje do prawidłowego rozwoju ziemi żyznej, dobrze uprawionej i umiarkowanie wilgotnej. Nie może być gliniasta i ciężka. Dobrze jest przed sadzeniem wzbogacić ją kompostem. I sadzi się go dokładnie tak samo. Czyli najlepiej późną jesienią, na głębokości ok. 5 cm. Można go również sadzić wiosną, wtedy nie głębiej niż na 2-3 cm. Wówczas zbiory będą późniejsze, ale lepiej jednak robić to jesienią. Ostępy między ząbkami powinny wynosić 10-15 cm.
Miejsce dla czosnku słoniowego powinno być nasłonecznione i zaciszne. Należy je też odchwaścić. A po zasadzeniu czosnku uprawa powinna zostać podlana.
Czosnek słoniowy zasadzony jesienią dość gwałtownie wypuszcza wiosną szerokie liście, czym bardziej przypomina pora niż nasz czosnek. A oprócz liści pojawia się również pęd kwiatostanowy, który najlepiej jest usunąć by roślina całą energię poświęcała na tworzenie podziemnych główek.
Czosnek słoniowy, autor: Lin linao, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Pielęgnacja czosnku słoniowego
Pielęgnacja czosnku słoniowego nie jest zbyt pracochłonna. Wystarczy uprawę odchwaszczać, podlewać jeżeli dłuży czas nie pada, ale nie przelewać, bo gwałtownie zacznie gnić. jeżeli ziemia w ogrodzie nie była zbyt żyzna, dobrze jest od czasu do czasu podlać warzywa wodą z dodatkiem biohumusu.
Zbiór czosnku słoniowego
Czosnek słoniowy sadzony jesienią zbiera się wówczas, gdy ponad połowa jego liści uległą już zaschnięciu. Zwykle ma to miejsce w lipcu. Sadzony wiosną zbiera się jesienią. Trzeba dobrze trafić z momentem zbioru, żeby główki nie zaczęły rozpadać się pod ziemią. Gdy już wykopiemy czosnek, najlepiej używając do tego wideł, ciągnąc za liście możemy zostać z nimi w ręku, a uszkodzona główka pozostanie pod ziemią.
Czosnek słoniowy, autor: Lin linao, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Wykopany najlepiej rankiem słonecznego dnia czosnek pozostawiamy do popołudnia by obeschnął. Trzeba go oczyścić z wierzchniej warstwy łusek, tak by została czysta główka. Następnie obcinamy liście pozostawiając je długości 2-3 cm. Czosnek taki rozkładamy w miejscu suchym i przewiewnym. Po kilku dniach nadaje się już do przechowywania choćby przez kilka miesięcy w suchym, ciemnym i chłodnym miejscu.
Właściwości czosnku słoniowego
Choć czosnek słoniowy jest o wiele większy niż ten nasz, to jego adekwatności są nieco uboższe, bliżej mu bowiem do pora jak do czosnku. Wytwarza bowiem po rozdrobnieniu zarówno allicynę, która znajduje się w czosnku jak też -tlenek syn-propanethialu, substancję, która znajduje się w cebuli i czosnku, a która powoduje łzawienie, a której czosnek zwyczajny nie posiada.
Ale czosnek niedźwiedzi, zarówno jego liście jak i ząbki, zawierają także witaminy (A, z grupy B, C i E), a także minerały jak potas, fosfor, cynk, magnez oraz żelazo. Zawiera również błonnik pokarmowy i kwasy organiczne. Jednym słowem jest warzywem, które powinno często gościć w naszym menu.
Zastosowanie czosnku słoniowego
W kuchni można wykorzystywać zarówno liście czosnku słownikowego jak i jego główki. Ze względu na dużo bardziej łagodny i bardziej słodkawy smak można go spożywać bezpośrednio, dodając choćby do sałatek. Drobno posiekane liście lekko podkręcą ich smak.
Czosnek słoniowy, autor: Baljeet Bilaspur, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Główki czosnku można piec w całości czy to na grillu czy w piekarniku. Posiekane ząbki można dodawać do zup, sosów i mięs.
Ale czosnek ten nie tylko pysznie smakuje, kwitnący pięknie prezentuje się w ogrodzie, także można go w nim sadzić również ze względu na jego walory dekoracyjne.
Fot. główna: Michel Chauvet, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org