Choroby kapusty

Zdjęcie: Choroby kapusty – Czarna zgnilizna kapusty

Kapusta jest warzywem kapustnym bardzo często uprawianym w przydomowych ogrodach. Niestety, na uprawy czyha nie tylko wiele szkodników kapusty, ale również szereg patogenów, które mogą prowadzić do różnych chorób kapusty. Nieważne czy to kapusta biała, kapusta czerwona, kapusta włoska, mogą one zostać porażone, co prowadzi do znaczących strat w plonach. Jakie są najczęściej występujące choroby kapusty i jak je zwalczać?

Choroby kapusty

Czarna nóżka (zgorzel siewek kapusty)

Choroba wywoływana jest przez bytujące w glebie grzyby, najczęściej są to Olpidium brassicae, Pythium debaryanum, Rhizoctonia solani, a także grzyby z rodzaju Fusarium i Phytophthora. Choroba dotyka rośliny w stadium wschodów i w czasie produkcji rozsad.

Objawy

Masowe zamieranie kiełkujących nasion i siewek w przypadku młodych roślin. Choroba atakuje pojawiające się liścienie, łodyżki oraz liście adekwatne, przez co siewki żółkną, więdną i w końcu zamierają. Atakowana jest również szyjka korzeniowa. Starsze rozsady mogą przetrwać, jednak często dochodzi do deformacji łodyg po przewężeniach (nitkowatości).

Prewencja

Występowaniu choroby sprzyja zbyt gęsty siew, niedostatek światła oraz nadmiernie wilgotne i zimne podłoże. Aby zapobiegać wystąpieniu choroby zaleca się zaprawę nasion oraz ich wysiew do wysokiej jakości podłoża, które zostało wcześniej odkażone.

Zwalczanie

Zgorzel siewek może być zwalczana przy pomocy naturalnych zapraw. Idealnym rozwiązanie dla domowych upraw będzie zaprawienie nasion w naparze z rumianku. Dodatkowo, dla wzmocnienia kiełkujących roślin można wykorzystać podlewanie z dodatkiem naturalnego preparatu Biosept Active, pierwszy zabieg wykonując tuż po siewie.

Ze środków ochrony roślin można także wykorzystać preparaty grzybobójcze, takie jak np. Magnicur Energy. Są one zalecane zwłaszcza w przypadku siewu wprost do gruntu lub w czasie wysadzania rozsad na miejsce, gdy nie ma możliwości odkażenia podłoża w inny sposób.

Alternarioza (Czerń krzyżowych)

Chorobę wywołuje grzyb z gatunku Alternaria brassicae. Zimuje on w formie przetrwalnikowej na nasionach i resztkach roślin kapustnych. Może być przenoszony wraz z wiatrem lub wodą.

Objawy

Na zewnętrznych, najstarszych liściach kapusty pojawiają się owalne lub okrągłe szarobrunatne, bądź czarne plamy, w obrębie których można zauważyć jasne, ułożone strefowo trzonki z zarodnikami konidialnymi grzyba. Tkanki wewnątrz plam powiększają się, pokrywając nalotem, a następnie ulegają stopniowej nekrozie i wykruszają się, tworząc otwory w liściach.

Prewencja

Aby zapobiec zakażeniu alternariozą w następnym sezonie, należy starannie zebrać resztki po uprawie kapustnych, ponieważ to właśnie w nich zimują zarodniki grzyba. Dodatkową, le skuteczną profilaktykę stanowi zmianowanie, poprzez unikanie uprawy kapustnych na tej samej grządce przez następne 3 – 4 sezony.

Zwalczanie

Po zauważeniu pierwszych objawów można wykonać oprysk którymś z popularnych środków grzybobójczych, np. Amistar 250 SC, Signum 33 WG, Scorpion 325 SC.

Zabiegi należy wykonywać 2 do 3 razy co 7 do 10 dni po zauważeniu objawów, pamiętając o okresie karencji konkretnego środka.

Kiła kapusty

To jedna z najgroźniejszych chorób kapustnych, która niechętnie opuszcza raz zaatakowany ogród. Wywołujący ją grzyb z gatunku Plasmodiophora brassicae może przetrwać w gruncie choćby do 10 lat, dlatego choćby stosowanie płodozmianu może nie być skuteczne w walce z tą chorobą.

Objawy

Spowolnienie wzrostu nadziemnych części kapusty. Brak zawiązywania główek i więdnięcie roślin. Po wyjęciu zainfekowanego egzemplarza z ziemi na korzeniach widoczne są drobne białe lub żółte guzki lub, gdy choroba jest zaawansowana, charakterystyczne, nieregularne wyrośla, wewnątrz jasnożółte, które później ciemnieją i gniją. Choroba może porażać rośliny w każdym stadium rozwoju kapusty.

Prewencja

Na rabatach, na których wcześniej występowała kiła kapusty, nie uprawia się kapustnych przez co najmniej 5 lat. Dodatkowo zaleca się stosowanie odmian odpornych na kiłę kapusty, a przed wysadzaniem rozsad na miejsce stałe, warto wymoczyć korzenie młodych roślin w roztworze jednego z naturalnych preparatów grzybobójczych (np. Polyversum WP).

Ponieważ rozwojowi choroby sprzyja nadmierne zakwaszenie gleby, zaleca się również kontrolę pH podłoża i, w razie konieczności, jego wapnowanie. Odczyn najlepszy do uprawy kapusty wynosi od 6,5 do 7,3. Resztki zakażonych roślin należy usunąć.

Zwalczanie

Kiła kapusty jest chorobą ciężką w zwalczaniu, dlatego tak istotna jest rozszerzona profilaktyka. Warto zacząć od wyboru odmian mało wrażliwych lub całkowicie odpornych na patogen wywołujący kiłę. Należą do nich np.:

• kapusty białe takich odmian, jak Kilaherb F1, Kilajack F1, Kilaton F1 czy Kilazol F1,
• kapusta czerwona Lodero,
• kalafior Zaragoza.

Stosowanie zapraw nasiennych lub moczenie korzeni w preparatach takich, jak Polyversum WP lub Agavit.

Szara pleśń

Szara pleśń to choroba dotykająca wiele różnych gatunków roślin – również kapustnych. Jej przyczyną jest infekcja grzybowa, patogenem z rodziny Botrytis cinerea. Atakuje on rośliny w każdej fazie rozwojowej – we wczesnych stadiach prowadzi do zamierania siewek.

Objawy

Najczęstszym i najbardziej charakterystycznym objawem szarej pleśni jest nalot na główkach. Może on pojawić się przed zbiorem lub w trakcie przechowywania. Początkowo zmienione chorobowo miejsca tworzą wodniste, gnilne plamy, a dopiero w toku dalszego rozwoju choroby pokrywają się one szarym, pylącym nalotem. Zainfekowane główki gniją.

Prewencja

Szara pleśń najczęściej atakuje rośliny, które cierpią na niedostatek wapnia i potasu, dlatego najlepszą profilaktyką jest odpowiednie nawożenie. Grzyb rozwija się szczególnie gwałtownie w stanach niedoboru światła, stąd odpowiednio nasłonecznione stanowisko może ograniczyć występowanie choroby.

Zwalczanie

Młodą kapustę warto pryskać profilaktycznie naturalnymi preparatami przeciwgrzybowymi i wzmacniającymi (np. Biosept Active, Wyciąg ze skrzypu).

W przypadku zauważenia objawów należy zastosować jeden z fungicydów o szerokim spektrum (np. Amistar 250 SC lub Signum 33 WG).

Aby zapobiegać rozwojowi choroby w czasie przechowywania należy ostrożnie zbierać główki ponieważ choroba może zagnieździć się w ranach powstałych na skutek uszkodzeń mechanicznych.

Czarna zgnilizna kapustnych

To choroba powodowana przez infekcję bakteryjną, patogenem z gatunku Xanthomonas campestris pv. campestris. Zimuje on w glebie na resztkach pożniwnych roślin z rodziny krzyżowych. Wnikając do rośliny, bakterie atakują nerwy i wiązki przewodzące.

Objawy

Zaatakowane egzemplarze znacznie spowalniają swój wzrost lub wręcz karłowacieją. Zahamowaniu ulega proces tworzenia główek. Na powierzchni zainfekowanych tkanek tworzy się wysięk bakteryjny, który może rozsiać się na pobliskie rośliny.

Choroba ta może zaatakować rośliny w każdej fazie rozwoju. Najbardziej rozpoznawalnym objawem infekcji są żółte plamy na brzegach liści, zwężające się w stronę zasady. Brzegi zewnętrznych liści marszczą się i zasychają. Czasem kolejne plamy nie pojawiają się i może się wydawać, iż choroba minęła, jednak roślina wciąż jest niszczona od wewnątrz, co można zaobserwować dopiero po przekrojeniu główki.

Prewencja

Podobnie, jak w przypadku chorób grzybowych, tak i w czarnej zgniliźnie najskuteczniejszą profilaktyką jest stosowanie płodozmianu warzyw. Należy zwrócić uwagę na jakość nawożenia, unikając nadmiernego stosowania azotu. Rozwojowi choroby sprzyja wilgotność i wysoka temperatura, dlatego warto zwracać uwagę na to, by podczas podlewania nie moczyć liści.

Zwalczanie

Nie ma skutecznego środka, który wyleczyłby już toczącą się infekcję. Można jednak stosować środki wzmacniające kondycję roślin, zwiększając również ich odporność. Takie środki to np. Polyversum WP, Biohumusy czy wyciągi ze skrzypu.

Prewencja chorób kapusty jest podobna w każdym przypadku i opiera się o stosowanie płodozmianu. To jedna z najskuteczniejszych metod zapobiegania chorobom grzybowym i bakteryjnym. Dlatego na etapie wiosennego planowania rozsad należy wziąć pod go uwagę.

Fot. główna: Choroby kapusty – Czarna zgnilizna kapusty, autor: Scot Nelson – Cabbage, CC0, commons.wikimedia.org1