Berberys Thunberga – uprawa i pielęgnacja

Zdjęcie: Berberys Thunberga 'Atropurpurea'

Berberys Thunberga (Berberis thunbergii)
Wysokość	1,5-2 m
Kwitnienie	V, VI
Stanowisko	słoneczne, lekki półcień
Wilgotność gleby	umiarkowanie wilgotna
Ozdobność	liście, owoce
Pokrój	krzaczasty, kulisty, wyprostowany

Berberys Thunberga (Berberis thunbergii) jest gatunkiem krzewu należącym do rodziny berberysowatych. Jego naturalnym miejscem występowania są Chiny i Japonia. U nas uprawiany bardzo często w ogrodach, parkach czy skwerach jako roślina ozdobna. Często również widzi się zdziczałe okazy, uznać więc można, iż roślina ta się zadomowiła.

Jeśli nie chcemy by nasz ogród odwiedzały koty czy psy sąsiadów to ciernisty Berberys Thunberga w roli żywopłotu nie pozwoli się im przecisnąć.

Berberys Thunberga – jak wygląda

Berberys Thunberga to chyba najpopularniejszy gatunek tego krzewu uprawiany w naszych ogrodach. Jego pokrój uzależniony jest od odmiany. Jednak każda z nich mocno się rozgałęzia, a pędy są gęste i pokrywa je całe mnóstwo ostrych kolców. Krzewy te dorastają do 150 cm wysokości. Ich liście są owalne i całobrzegie, a w zależności od odmiany mogą mieć barwę żółtą, zieloną lub czerwoną w najróżniejszych odcieniach. Zanim przed zimą opadną, poszczególne odmiany znów zmieniają kolor liści, np. z zielonego na pomarańczowy, albo z żółtego na czerwony.

Berberys Thunberga kwitnie w maju i czerwcu, ale nie jest to zjawisko spektakularne. Kwiatuszki są drobne, zebrane w baldachy koloru żółtego. Może nie rzucają się za bardzo w oczy, ale za to intensywnie i bardzo przyjemnie pachną. Niektóre odmiany są samopylne, inne zapylają owady. Gdy kwiaty przekwitną, krzewy pokrywają się owocami, a są nimi podłużne jagody. I tu również o kolorze decyduje odmiana. Najczęściej są to różne odcienie czerwieni. Owoce zdobią berberysy przez całą zimę i stanową pokarm dla ptaków.

Uprawa berberysu Thunberga

Berberys Thunberga w przeciwieństwie do innych gatunków berberysów lubi podłoże o odczynie lekko kwaśnym. Do tego ziemia powinna być lekka, żyzna i przepuszczalna, co zapewni bujny wzrost krzewu. Jednak dobrze radzi sobie w zasadzie w każdym podłożu, choćby piaszczystym i suchym. Optymalnie podłoże powinno być umiarkowanie wilgotne. Krzewy najlepiej rosną w słońcu, ewentualnie w lekkim półcieniu.

Jest to roślina całkowicie mrozoodporna i nie ma potrzeby jej okrywania przed zimą (strefa mrozoodporności 5a). Krzew ten jest bardzo wytrzymały. Dobrze znosi choćby zasolone gleby i mocno zanieczyszczone powietrze. Dlatego idealnie nadaje się do nasadzeń przy miejskich ulicach czy w parkach. Bardzo rzadko zdarza się, żeby berberys był atakowany przez szkodniki albo choroby.

Berberys Thunberga można rozmnażać z nasion, w naszym klimacie pojawiają się bowiem co roku nasiona. Sprawdza się również tworzenie sadzonek zielnych i uprawa ich w szklarniach lub tunelach, przy zastosowaniu ukorzeniaczy.

Pielęgnacja berberysu Thunberga

Krzew ma niewielkie wymagania, więc i jego pielęgnacja jest prosta. Znosi dobrze okresy bezdeszczowe, więc podlewa się go wyjątkowo rzadko, gdy już naprawdę nie pada tygodniami a podłoże jest piaszczyste. Żeby na dłużej zatrzymać wilgoć w podłożu a przy tym ograniczyć wzrost chwastów dobrze jest po zasadzeniu krzewów ściółkować ziemię korą drzew iglastych. Dodatkowa zaleta ściółkowania podłoża to zakwaszanie podłoża (kora iglaków zakwasza), nawożenie (rozkłada się dostarczając próchnicy) oraz ochrona korzeni przed trzaskającymi mrozami.

Kluczowym zabiegiem w pielęgnacji berberysu Thunberga jest jego przycinanie. A cięcia krzew ten znosi doskonale. Dzięki systematycznemu, corocznemu, wiosennemu przycinaniu krzew się zagęszcza i ma ładny pokrój. Dodatkowo co kilka lat należy całkowicie wycinać najstarsze pędy, wówczas berberys będzie pięknie i zdrowo się prezentował. jeżeli ma natomiast dawać dużo owoców, konieczne jest sadzenie obok siebie co najmniej kilku krzewów.

Odmiany berberysu Thunberga

Odmian i kultywarów berberysu Thunberga jest dostępnych u nas całe mnóstwo. Dlatego do ogrodu warto wybierać nie tylko te najpopularniejsze, ale również te najciekawsze. Kilka odmian opisujemy poniże, a zdjęcia kilku następnych zamieszczamy w tekście. Naprawdę jest w czym wybierać.

Berberys Thunberga ‘Bagatelle’

Berberys Thunberga ‘Bagatelle’ (Berberis Thunbergii ‘Bagatelle’) to karłowaty, ciernisty krzew o powolnym wzroście. Dorosła roślina przybiera poduszkowy, płaskokulisty pokrój. Dorasta do 40 cm wysokości i 60 cm rozpiętości, a jego roczny przyrost to zaledwie 3 cm. ‘Bagatelle’ polecany do nasadzeń w dużych ogrodach, parkach, na rabat czy obwódki, do ogrodów skalnych. Odmiana ta często wykorzystywana jest na niskie żywopłoty i szpalery. Można go również uprawiać w donicach na tarasach i balkonach.

Berberys Thunberga ‘Bagatelle’ zakwita na przełomie maja i czerwca, obsypując się mnóstwem miododajnych, żółtych kwiatków, które wydzielają specyficzny aromat. Liście berberysu są drobne i błyszczące, a w fazie rozwoju nabierają purpurowo- brązowego zabarwienia. Na jesień liście przybierają jaskrawo-czerwoną barwę (nawet do żółto pomarańczowego koloru). Krzew tworzy sztywne, cierniste, gęsto ułożone i silnie rozgałęziające się pędy.

Uprawa Berberysu Thunberga ‘Bagatelle’

Berberys Thunberga ‘Bagatelle’ preferuje gleby żyzne, przepuszczalne i wilgotne, nie czuje się dobrze na ciężkich, zimnych, podmokłych i suchych podłożach. Stanowisko do uprawy tej rośliny powinno być nasłonecznione, gdyż wtedy pięknie się wybarwia. Poradzi sobie dobrze także w lekkim zacienieniu. ‘Bagatelle’ to odmiana odporna na zanieczyszczenia powietrza, suszę, pyły oraz mróz i silne wiatry. Wczesną jesienią (sierpień-wrzesień) pojawiają się podłużne, czerwone, bardzo dekoracyjne owoce, które długo pozostają na krzewie, a zimą chętnie zjadane są przez ptaszki.

Berberys Thunberga ‘Aurea’

Berberys Thunberga ‘Aurea’ jest jedną z najładniejszych odmian berberysu. Jest krzewem liściastym, bardzo gęstym o wyprostowanym pokroju. Liście tej odmiany mają barwę złocistożółtą, która jesienią zmienia się na czerwoną i pomarańczowo-czerwoną. Przed zimą opadają a na krzewach pozostają piękne, dekoracyjne, intensywnie czerwone owoce, przysmak ptaków. Krzew dorasta do 1,2 metra wysokości. Rośnie bardzo wolno, jego roczny przyrost to ok. 10 cm.

Kwiaty tej odmiany są niepozorne i mało widoczne. Mają blady, jasnożółty kolor, pojawiają się na przełomie maja i czerwca. Następnie w sierpniu i wrześniu po zapyleniu przez owady lub samopylnie pojawiają się niewielkie jaskrawoczerwone owoce.

Uprawa berberysu Thunberga ‘Aurea’

Berberys Thunberga ‘Aurea’ nie powinien rosnąć w pełnym słońcu, gdyż to parzy jego liście. Najpiękniej wybarwia się rosnąć w półcieniu. Każda gleba umiarkowanie wilgotna jest dla ten odmiany odpowiednia.

‘Aurea’ jest odmianą odporną na wszelkie zanieczyszczenia powietrza. Jest również mrozoodporna. Idealnie sprawdza się rosnąc na skalniakach, jako niski żywopłot lub jako nasadzenia na skarpach w małych grupach. Posadzona w szpalerach staje się gęstą, kolczastą zapora niewymagającą przycinania.

Odmiana ‘Aurea’ hodowana jest również w formie piennej.

Berberys Thunberga ‘Atropurpurea’

Berberis thunbergii ‘Atropurpurea’ to najczęściej uprawiany w Polsce gatunek berberysu. Do Europy roślina przywędrowała z Japonii. Krzew silnie rozgałęzia się już u nasady, tworząc dzięki temu gęste i zwarte krzewy o kulistym pokroju, gdyż jego pędy wyginają się łukowato. Dorasta do 2 metrów wysokości. Listki są drobne, wybarwione na czerwono. Zanim je krzew zgubi jesienią, zmieniają odcień czerwieni oraz przebierają barwy w odcieniach żółci i pomarańczy.

Kwiaty na krzewach pojawiają się na przełomie maja i czerwca, są koloru żółtego. Po ich po zapyleniu przez owady lub samopylnie tworzą są eliptyczne, zielone owoce, które z czasem stają się jaskrawoczerwone. Do wiosny pozostają na krzewach, chyba iż zostaną zjedzone przez ptaki.

Uprawa berberysu Thunberga ‘Atropurpurea’

Odmiana Berberys Thunberga ‘Atropurpurea’ jest bardzo odporna zarówno na mróz jak i na suszę oraz zanieczyszczenie powietrza. Ma niewielkie wymagania glebowe, każdy rodzaj gleby będzie na niego odpowiedni. Preferuje lekko kwaśne podłoże i gorzej rośnie na glebie podmokłej i ciężkiej. Liście tej odmiany najpiękniej wybarwiają się rosnąc w słońcu, ale krzew można posadzić wszędzie. Jest to odmiana rosnąca najwolniej ze wszystkich berberysów.

‘Atropurpurea’ jest odporna na choroby, ale przy ciągłej dużej wilgotności powietrza zdarza się, iż atakują ją choroby grzybowe: plamistość liści berberysu albo mączniak berberysu.

Krzew bez problemu znosi cięcia, dlatego jest idealnym materiałem do formowania. Systematyczne wiosenne cięcia mocno go zagęszczą. Trzeba pamiętać o kolcach i zabiegi pielęgnacyjne wykonywać w rękawicach.

Berberys może być rozmnażany poprzez nasiona (pojawiają się co roku) lub sadzonki pędowe.

Dobrze prezentuje się rosnąc pojedynczo, na skalniakach, w formie żywopłotów oraz ciernistych szpalerów.

Fot. główna: Berberys Thunberga ‘Atropurpurea’, autor: Krzysztof Ziarnek, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org