Wkrótce rząd ma przyjąć ustawę o Krajowym Rejestrze Oznakowanych Psów i Kotów (KROPiK), która ma pomóc w walce z bezdomnością zwierząt. Jednak eksperci alarmują, iż w obecnym kształcie może prowadzić do poważnych naruszeń prywatności. Jakie są plany i co kryje się za nowym systemem?
Co to jest KROPiK?
KROPiK to planowana centralna baza danych, która obejmie wszystkie nowo narodzone psy i koty wraz z danymi ich właścicieli. Ustawa przewiduje obowiązkowe czipowanie zwierząt urodzonych na 3 miesiące przed uruchomieniem systemu. W rejestrze znajdą się nie tylko informacje o zwierzętach, ale także dane osobowe właścicieli – numery PESEL, adresy zamieszkania i numery telefonów.
Dostęp do bazy danych
Dostęp do bazy ma być nieodpłatny dla szerokiego grona instytucji, w tym weterynarzy, władz gminnych, policji, straży miejskiej, prokuratury i sądów. Według szacunków, w systemie mogą znaleźć się dane choćby 12 milionów Polaków.
Poważne zastrzeżenia Urzędu Ochrony Danych Osobowych
Mirosław Wróblewski, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, zwraca uwagę na liczne zagrożenia związane z planowanym systemem. Najpoważniejsze zastrzeżenia budzi sposób czipowania zwierząt – w obecnej formie dane z czipa będzie mógł odczytać każdy właściciel odpowiedniego czytnika. „Wystarczy chwila nieuwagi podczas spaceru, by osoba postronna uzyskała dostęp do danych właściciela” – ostrzega PUODO.
Kontrowersje wzbudza również zapis o „prowadzeniu nadzoru w sposób ciągły”. Zdaniem ekspertów, może on posłużyć jako podstawa do stałego monitorowania właścicieli zwierząt bez ich wiedzy, z wykorzystaniem danych lokalizacyjnych.
Konflikt z prawem unijnym
PUODO przywołuje wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z listopada 2022 roku (sygn. C-37/20), według którego tak szeroki dostęp do danych uznawany jest za „dostępność dla potencjalnie nieograniczonej liczby osób”. To stoi w sprzeczności z unijnym rozporządzeniem o ochronie danych osobowych, które wymaga zbierania i przetwarzania danych w minimalnym możliwym zakresie i zawsze na podstawie solidnego uzasadnienia.
Wnioski i postulaty
W związku z tymi zastrzeżeniami, PUODO wystąpił do ministerstwa rolnictwa o wprowadzenie zmian w projekcie ustawy, które lepiej zabezpieczą prywatność Polaków. Szczególnie istotne wydaje się wprowadzenie odpowiednich zabezpieczeń kryptograficznych dla czipów, tak by tylko uprawnione służby mogły odczytywać zapisane w nich informacje.
Ważne jest również, aby nowy system był zgodny z unijnym prawem i chronił prywatność Polaków. Warto wspomnieć, iż w Polsce już istnieją programy i systemy, które pomagają w walce z bezdomnością zwierząt, np. „Pomóż Zwierzętom” czy „Zwierzęta w potrzebie”. Czy nowy system będzie lepszym rozwiązaniem i czy warte jest ryzyka naruszenia prywatności? Tylko czas pokaże.
Dodatkowe informacje:
* Według danych GUS, w Polsce jest około 7,5 miliona psów i 2,5 miliona kotów.
* W 2020 roku w Polsce zarejestrowano około 350 tysięcy bezdomnych zwierząt.
* W krajach UE już istnieją.systemy rejestracji zwierząt, np. w Niemczech czy Wielkiej Brytanii.
Źródła:
* Urząd Ochrony Danych Osobowych (UODO)
* Główny Urząd Statystyczny (GUS)
* Trybunał Sprawiedliwości UE
