Badania próbek gleby na potrzeby ekoschematów

9 miesięcy temu

Zdjęcie: Badania próbek gleby na potrzeby ekoschematów

Już za miesiąc, 5 marca br, rozpoczyna się składanie wniosków do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na uzyskanie wsparcia w ramach nowej Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Warunkiem otrzymania płatności jest nie tylko złożenie wniosku, ale i spełnienie określonych wymagań kwalifikowalności do przyznania danej płatności. Wśród nich są badania gleby.

Nowym elementem systemu płatności bezpośrednich, wspierającym realizację praktyk korzystnych dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt, są ekoschematy (obszarowe i Dobrostan zwierząt), tj. roczne, dobrowolne, płatne praktyki, dostosowane do warunków i potrzeb krajowych, służące realizacji celów środowiskowych i klimatycznych nowej WPR – ochrona zasobów gleby, wód, klimatu, dobrostanu zwierząt, różnorodności biologicznej w produkcji rolnej.

Warunkiem otrzymania płatności jest złożenie wniosku oraz spełnienie określonych wymagań kwalifikowalności do przyznania danej płatności.

Jak wyjaśnia Katarzyna Sowa-Cichecka, dyrektor Okręgowej Stacji Chemiczno – Rolniczej w Kielcach, wnioski o przyznanie płatności w ramach ekoschematów składane są co roku w terminie od 15 marca do 15 maja, wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem aplikacji eWniosekPlus. Wniosek można złożyć również po upływie tego terminu, ale nie później niż w ciągu 25 dni. W takim przypadku płatność jest zmniejszana o 1 proc. za każdy dzień opóźnienia, nie licząc dni ustawowo wolnych od pracy oraz sobót.

Logowanie do aplikacji eWniosekPlus następuje poprzez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) dostępną ze strony internetowej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) pod adresem: https://www.gov.pl/web/arimr/platforma-uslug-elektronicznych lub po przekierowaniu beneficjenta ze strony: https://www.gov.pl/ web/arimr/ewniosekplus-system.

– Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Kielcach, wykonuje badania gleb na potrzeby ubiegania się beneficjentów o wsparcie w ramach WPR – sporządza sprawozdania z badań, również w wersji elektronicznej oraz wystawia zalecane dawki wapna, które w przypadku określonych ekoschematów, warunkują ich przyznanie – informuje dyrektor Katarzyna Sowa-Cichecka.

Warto przypomnieć, iż w ramach Wspólnej Polityki Rolnej zostało wyodrębnionych pięć ekoschematów obszarowych:

Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi – obejmuje osiem praktyk:

ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych (TUZ) z obsadą zwierząt;
międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe;
opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia, wariant podstawowy i wariant z wapnowaniem;
zróżnicowana struktura upraw;
wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji;
stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo;
uproszczone systemy uprawy;
wymieszanie słomy z glebą

2. Obszary z roślinami miododajnymi

3. Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych

4. Integrowana Produkcja Roślin

5. Biologiczna ochrona upraw oraz ekoschemat – Dobrostan zwierząt.

Na szczególną uwagę zasługuje ekoschemat Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi, którego celem jest wsparcie praktyk rolniczych prowadzących do: zwiększenia zawartości materii organicznej w glebie, polepszenia struktury gleby oraz zwiększenia ochrony powierzchni gleby przed erozją wodną i wietrzną. W ramach tego ekoschematu obok praktyk przyczyniających się do ochrony powierzchni gleby, sekwestracji węgla, optymalizacji nawożenia, kładzie się duży nacisk na praktyki przyczyniające się do łagodzenia zmian klimatycznych oraz zwiększenia różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego.

– W tym miejscu warto zwrócić uwagę na fakt, iż rolnicy zainteresowani otrzymaniem płatności bezpośrednich w ramach niektórych ekoschematów są zobligowani do wykonania badań gleby. Zakres analitycznych badań, zlecanych okręgowej stacji chemiczno-rolniczej, należy dostosować do warunków określonych w danym ekoschemacie, najlepiej po konsultacji z doradcą rolniczym.

Przykładowo, o ile rolnik zdecyduje się realizować ekoschemat Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi – praktyka opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia wariant podstawowy lub wariant z wapnowaniem, w celu adekwatnego zarządzania nawożeniem dostosowanym do zasobności gleb w azot, fosfor, potas, magnez, wapń i potrzeb roślin, aby uzyskiwać wysokie plony o dobrej jakości, przy jednoczesnej minimalizacji strat biogenów z rolnictwa, jest zobligowany do wykonania badań gleby na zawartość fosforu, potasu, magnezu oraz odczynu (komplet badań kosztuje – 13,12 zł/próbka), a także bilansu azotu przed sporządzeniem ww. planu nawożenia. Dodatkowo przy wariancie rozszerzonym z wapnowaniem należy zlecić okręgowej stacji chemiczno-rolniczej wystawienie „Zalecanej dawki wapna” (2,13 zł/próbka) do aktualnych wyników badań odczynu gleby (pH), w celu ustalenia optymalnej dawki wapna. Kryterium kwalifikowania gleby do wapnowania jest identyczne, jak w przypadku realizowanego w latach 2019-2023 „Ogólnopolskiego programu regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie”, tj. pH gleby niższe lub równe 5,5 (w KCl) – wyjaśnia dyrektor Okręgowej Stacji Chemiczno- Rolniczej w Kielcach.

Ponadto, próbki gleby do analizy należy pobrać, zgodnie z normą w zakresie pobierania próbek do badań agrochemicznych gleby z poszczególnych działek rolnych położonych na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych, ewentualnie zlecić ich pobór Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Kielcach. Instrukcje poboru próbek do badań są dostępne na stronie internetowej OSChR w Kielcach (https://oschr-kielce.pl/).

Plan nawożenia należy sporządzić na piśmie lub przy użyciu narzędzia INTER-NAW (bezpłatny program komputerowy rekomendowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – do pobrania ze strony internetowej Krajowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Warszawie – www.schr.gov.pl) lub innego narzędzia służącego opracowaniu planu nawozowego.

Kolejnym ekoschematem, który będzie wymagał od beneficjentów wykonania badań gleby jest ekoschemat Integrowana produkcja roślin. Jego celem jest zachęcenie rolników do prowadzenia produkcji roślinnej (rolniczej, warzywniczej, sadowniczej, roślin jagodowych), w sposób zintegrowany i zrównoważony.

Integrowana produkcja roślin (IP) ma zapewnić utrzymanie wielkości plonów na odpowiednim poziomie, przy jednoczesnym zachowaniu trwałych użytków zielonych (TUZ) w gospodarstwie, w celu wzmocnienia równowagi środowiska przyrodniczego, ale przede wszystkim dbałości o jakość żywności, zdrowie ludzi i czystość środowiska poprzez wykorzystanie w zrównoważony i prawidłowy sposób metod agrotechnicznych, biologicznych, hodowlanych, mechanicznych i chemicznych w uprawie, ochronie i nawożeniu roślin pod nadzorem podmiotów certyfikujących.

Te metodyki IP odnoszą się m.in. do: stosowania odpowiedniego płodozmianu; przestrzegania zasad integrowanej ochrony roślin; zabiegów agrotechnicznych zastępujących stosowanie herbicydów przedwschodowo i doglebowo; wykorzystania odmian odpornych na choroby, szkodniki, czy niedobory wody; stosowania kwalifikowanego materiału siewnego; prowadzenia nawożenia według potrzeb pokarmowych roślin, przy wykorzystaniu aktualnych badań gleby na składniki pokarmowe i pH gleby; dbałości o zwiększenie liczby organizmów pożytecznych w pobliżu uprawy poprzez zarośla śródpolne, pasy kwietne, ustawianie domków dla murarek, kopców dla trzmieli; stworzenie odpowiednich warunków do obecności ptaków drapieżnych, tj. ustawianie tyczek spoczynkowych; czyszczenia maszyn i sprzętu wykorzystywanego w uprawie roślin, m.in w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się szkodliwych organizmów.

Dodatkowo w przypadku upraw sadowniczych (jabłoni, grusz, śliwy, wiśni, czereśni, moreli, brzoskwini) i plantacji, np. agrestu, porzeczki, aronii, malin, oprócz analiz podstawowych gleby na zasobność (fosfor, potas, magnez) oraz odczyn, należy uzupełnić badania o oznaczenie zawartości materii organicznej – próchnicy w glebie, a w przypadku uprawy innych roślin, również o zawartość azotu mineralnego, siarki, mikroelementów, a także składu granulometrycznego (istotny jest zwłaszcza udział frakcji spławialnej, który stanowi podstawę do podziału gleb na kategorie agronomiczne: gleby bardzo lekkie, lekkie, średnie, ciężkie). Oprócz tego należy stosować się do instrukcji poboru próbek gleby, gdyż np. w sadach próbki gleby pobiera się nie z jednego, ale z dwóch poziomów (0-20 i 20-40 cm).

Spełnianie wymagań IP jest kontrolowane przez podmioty certyfikujące. Czynności kontrolne obejmują w szczególności sprawdzenie spełnienia wymagań określonych w metodykach IP oraz pobieranie próbek roślin i produktów roślinnych do badań na obecność pozostałości środków ochrony roślin oraz poziomów azotanów, azotynów i metali ciężkich. Badaniom poddaje się rośliny lub produkty roślinne u losowo wybranych producentów, którzy zgłosili zamiar stosowania IP.

Do tej samej powierzchni, w tym samym roku, może być przyznanych kilka płatności w ramach ekoschematów, przy czym w odniesieniu do tej samej powierzchni, do której rolnik ubiega się o przyznanie płatności w ramach ekoschematów nie przyznaje się równocześnie płatności do niektórych z nich, np. Praktyka Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia nie łączy się z: Ekoschematem Obszary z roślinami miododajnymi, o ile praktyka ta została zrealizowana przed dniem 31 sierpnia w roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności oraz z Ekoschematem Integrowana Produkcja Roślin, a wariantu podstawowego nie łączy się z wariantem z wapnowaniem.

– Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Kielcach zachęca, aby nie zwlekać ze zleceniem badań gleby pod kątem ekoschematów oraz zakupu nawozów, ponieważ próbki gleby pobrane zwłaszcza w okresie wczesnowiosennym są na ogół bardzo wilgotne, co wymaga ich wysuszenia w warunkach laboratoryjnych, a tym samym znacznie wydłuża czas realizacji zlecenia. Dlatego w przypadku samodzielnego pobierania próbek gleby (istnieje możliwość poboru przez wykwalifikowany personel Stacji – 18,75 zł/próbka), należy stosować się do instrukcji poboru próbek, dostępnych w siedzibie Stacji przy ul. Wapiennikowej 21 w Kielcach oraz na stronie internetowej (https://oschr-kielce.pl/), zwłaszcza w odniesieniu do warunków atmosferycznych, a także reprezentatywności w odniesieniu do obszaru z którego pobierane są próbki, gramatury, opakowania oraz oznakowania. Instruktaż w zakresie poboru próbek przeprowadzany jest osobiście przez pracowników Stacji oraz telefonicznie (tel. 41 361 01 51) – mówi dyrektor Katarzyna Sowa-Cichecka.