Afrykański Pomór Świń (ASF) jest śmiertelną chorobą, która dotyka świnie domowe i dziki. Nie ma na nią ani lekarstwa, ani szczepionki. Nie jest groźna dla ludzi, ale może poważnie zaszkodzić hodowli świń. Zagrożenie jest realne: wprawdzie w 2025 r. u świń ognisk w Polsce nie ma, ale odnotowano ok. 2,5 tys. ognisk u dzików (w województwach pomorskim, zachodniopomorskim, wielkopolskim). Ogniska stwierdzane są też na terenie Republiki Słowackiej.
Na briefingu prasowym wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar oraz zastępca małopolskiego wojewódzkiego lekarza weterynarii Grzegorz Kawiecki omówili dziś działania mające na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się ASF, w tym kontynuację odstrzału sanitarnego dzików.
Zapobiegać
– Wystąpienie afrykańskiego pomoru świń nie tylko powoduje ogromne straty gospodarcze związane z upadkami hodowli zwierząt, wysokimi kosztami zwalczania choroby, ale też np. ograniczeniami w przemieszczaniu świń. Przez wykrywanie, zapobieganie i zgłaszanie możemy zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby. Konieczny jest też odstrzał sanitarny dzików. najważniejsze są tu słowa SANITARNY i KONIECZNY. ASF to choroba zwalczana z urzędu. Innymi słowy, jej zwalczanie to obowiązek. Odstrzał sanitarny dzików jest zatem konieczny dla bezpieczeństwa hodowli. Jest standardowym narzędziem do prewencji wobec strat, na które są narażeni hodowcy. To obowiązek minimalizować przeniesienie wirusa do gospodarstw. Można zestawić rozporządzenie o odstrzale sanitarnym dzików z rozporządzeniem dotyczącym utylizacji hodowli w przypadku podejrzenia lub potwierdzenia infekcji… Trzeba robić wszystko, aby nie było konieczne to drugie – mówi wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.
Odstrzał sanitarny dzików
29 maja 2025 r. Wojewoda Małopolski wydał rozporządzenie w sprawie zarządzenia odstrzału sanitarnego 1236 dzików na obszarze zagrożenia wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń na terenie powiatów: dąbrowskiego, gorlickiego, krakowskiego, Miasta Krakowa, miechowskiego, nowosądeckiego, Miasta Nowy Sącz, nowotarskiego, olkuskiego, proszowickiego, suskiego, tarnowskiego, wadowickiego oraz wielickiego.
Przykładowo, na terenie powiatu krakowskiego dotyczy ono 375 sztuk dzików do odstrzału sanitarnego (w tym Kraków – 156), a na terenie powiatu wielickiego – 37.
Wydanie takiego rozporządzenia poprzedzone jest analizą sytuacji epizootycznej. Rekomendację wydał w tym zakresie Małopolski Wojewódzki Lekarz Weterynarii.
– Trzeba zwrócić uwagę na dwie kwestie uzasadniające taki odstrzał sanitarny: zwiększającą się populację dzików oraz ogniska na Słowacji. Wzięliśmy też pod uwagę stan pogłowia trzody chlewnej na terenie poszczególnych powiatów oraz wykonanie dotychczasowe odstrzału sanitarnego dzików. Jest to kontynuacja rozporządzenia, które obowiązywało w pierwszej połowie roku. Tamto rozporządzenie obejmowało odstrzał sanitarny 450 dzików. W 2024 roku obejmował on ok. 600 sztuk – podaje wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.
Na mocy rozporządzenia na obszarze zagrożonym chorobą w terminie do 31 grudnia 2025 r. dzierżawcy lub zarządcy obwodów łowieckich oraz Polski Związek Łowiecki jest zobowiązany do wykonania odstrzału sanitarnego wolno żyjących dzików zgodnie ze wskazaną liczbą.
Dzierżawcy lub zarządcy obwodów łowieckich oraz Polski Związek Łowiecki, działający na wskazanym obszarze, muszą też niezwłocznie zgłaszać adekwatnemu miejscowo Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii każdy przypadek padnięcia dzika lub podejrzenia wystąpienia afrykańskiego pomoru świń. Pozyskane w ramach odstrzału sanitarnego tusze dzików winny zostać przeznaczone do utylizacji bądź produkcji mięsa na użytek własny myśliwego.
– Na terenie Polski w 2024 roku stwierdzono 44 ogniska afrykańskiego pomoru świń, 2311 ognisk ASF u dzików. Nie stwierdzono ognisk w Małopolsce. Ostatnie ogniska w Małopolsce u dzika to rok 2023, a u świń – 2021. Zwiększająca się populacja dzików oraz wystąpienie choroby w sąsiednim kraju jest realnym sygnałem zagrożenia, któremu trzeba przeciwdziałać – dodaje wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.