10–16 listopada

Bytom

W bytomskiej Kronice otworzy się w sobotę (15.11) wystawa Daddies, kings & sissy boys, przygotowana przez Katarzynę Kalinę i Pawła Wątrobę. Projekt, w którym udział biorą m.in. Grupa Performatywna Chłopaki, Małgorzata Mycek, Iwona Demko, Krzysztof Gil czy Liliana Zeic, podejmuje temat współczesnych modeli męskości widzianych z perspektywy queerowej i feministycznej. Osoby artystyczne analizować będą kulturowe wzorce męskości, podważając utrwalone schematy i proponując alternatywne modele oparte na czułości, samoświadomości i różnorodności. W centrum wystawy znalazła się postać Diane Torr, performerki i prekursorki drag kingu, której prace i działania stanowią punkt odniesienia dla refleksji nad performowaniem płci oraz przekraczaniem binarnych granic tożsamości.

1

Rozmowy 08.11.2024

Zaimki: on, jego. Rozmowa z Patrykiem Różyckim i Patrycją Wieczorkiewicz

Karolina Plinta

Gdańsk

W CSW Łaźnia otworzy się w piątek (14.11) wystawa Sensoryczne mechanizmy Patricii J. Reis i Doroty Walentynowicz, kuratorowana przez Jolantę Woszczenko. Ekspozycja skonfrontuje widza z pytaniem o to, w jaki sposób obrazy kobiet funkcjonują w kulturze – od teatru i telewizji po współczesne media cyfrowe – i jak można rozmontować narzucone modele patrzenia. Artystki kierują uwagę publiczności na zaplecze spektaklu, ujawniając ukryte mechanizmy władzy i przywracając widzialność temu, co dotąd pomijane, reinterpretując historię mediów i technologii z feministycznej perspektywy. Na wystawie znajdą się instalacje, prace interaktywne, fotografie, obiekty ceramiczne i realizacje wideo, w których Reis i Walentynowicz badają relacje między człowiekiem a maszyną, widzialnością a wizualnością oraz fenomen technologicznej przyjemności.

Kraków

Od środy do niedzieli (12–16.11) w klubach Miasteczka Studenckiego AGH odbędzie się trzynasta edycja Festiwalu Synestezje. Muzyka. Plastyka. Słowo. Tegoroczna odsłona poświęcona będzie motywom przesądów, pecha i tradycjom mającym odganiać nieszczęście, łącząc muzykę, plastykę i literaturę w interdyscyplinarnym dialogu. Program festiwalu obejmuje m.in. Przegląd Muzyczny FALA (12.11), II Ogólnopolski Kongres Groznawstwa (13–14.11), konkursy plastyczny i literacki, a także wernisaż wystawy (13.11, Klub Studio) i wieczór literacki poświęcony twórczości Lovecrafta i Poego (15.11, Klub Zaścianek).

W Narodowym Starym Teatrze odbędzie się w sobotę (15.11) premiera spektaklu Piramida zwierząt w reżyserii Michała Borczucha, z dramaturgią Mateusza Górniaka. Przedstawienie, zainspirowane słynną rzeźbą Katarzyny Kozyry, składa się z czterech części, z których każda odnosi się do jednego ze spreparowanych zwierząt tworzących tytułową piramidę. Twórcy podejmują refleksję nad zderzeniem symboliki śmierci i transformacji ustrojowej lat 90., a także nad społecznym i politycznym oddziaływaniem sztuki krytycznej, w której znaczącą rolę odegrali artyści związani z Kowalnią. W kolejnych częściach spektakl rozwija perspektywę współczesnej pracy twórczej, prowadząc do osobistego manifestu pytającego o sens i potrzebę sztuki we współczesnym świecie.

Olga Dyjak, „Komarnica”, 50 x 120 cm, olej na płótnie, 2025, dzięki uprzejmości artystki

Lublin

W piątek (14.11) w Galerii Białej otworzy się monograficzna wystawa Anny Nawrot Wyprzedaż. Ekspozycja podsumowuje czterdziestolecie działalności lubelskiej galerii, od początku prowadzonej przez artystkę. W wystawie Nawrot wykorzystuje materiały pochodzące z second handów i wyprzedaży, tworząc z nich obrazy i obiekty. Wśród prezentowanych prac znajdą się patchworkowe wizerunki kobiet i abstrakcyjne, minimalistyczne kompozycje. Wystawie towarzyszy publikacja wspomnieniA, w której Nawrot wspomina najważniejsze momenty i postaci czterech dekad działalności Galerii Białej.

Poznań

W galerii Curators’Lab otworzy się w środę (12.11) wystawa Wszystkie w polu, przygotowana przez Marię Blankę Grzybowską i Dominikę Antoninę Wasilewską. Projekt, w którym biorą udział Maria Sobczak, Klaudyna Szymańska, Arek Pasożyt, Natalia Popławska i Iga Maria Weyna, wyrasta z manifestu próbującego wyobrazić sobie ekofeministyczną utopię pracowniczą. Ekspozycja stanowić będzie otwartą przestrzeń spotkania, wymiany i wspólnej refleksji nad tym, jak mogłaby wyglądać praca poza logiką produktywności i zysku.

1

Krytyka 24.10.2025

Pan malarz. „Pan Pan RDK” w GaMA w Poznaniu

Stach Szabłowski

W Galerii Miejskiej Arsenał otworzą się w czwartek (14.11) dwie wystawy istotnych dla poznańskiego środowiska postaci, w obu przypadkach kuratorowane przez Marka Wasilewskiego. Izabella Gustowska w ONA i JA podejmie dialog z twórczością francuskiej artystki Annette Messager, wychodząc od jej odnalezionych po latach w kopercie prac przeznaczonych na wspólną ekspozycję w 1981 roku, której nie udało się wtedy zrealizować z powodu stanu wojennego. W projekcie Gustowskiej łączą się fotografie, obiekty, instalacje i teksty, które eksplorują zagadnienia tożsamości, kobiecości i pamięci, a narracja splata elementy podróży, lustrzanych odbić i intymnego dziennika artystki. Towarzyszyć jej będzie książka-notatnik dokumentująca proces twórczy od lutego do listopada 2025 roku. Wystawa Jarosława Kozłowskiego Tak albo nie i vice versa będzie kontynuacją jego wieloletniego eksperymentu z pojęciem sztuki, w którym główną rolę odgrywa idea, intencja artysty i relacja z odbiorcą. Ekspozycja zaprezentuje instalacje, teksty, rysunki i obrazy, w których Kozłowski analizuje granice rozumienia sztuki, przewrotnie podważa estetyczne normy i bada związek między obserwatorem a obserwowanym, nawiązując w tytule do epistemologicznej niepewności znanej z zasady nieoznaczoności Heisenberga.

Tego samego dnia (14.11) w ABC Gallery otworzy się wystawa JESTOTA ZAPOZNANA (Herbarium novum II) kuratorowana przez Katarzynę Jankowiak-Gumną we współpracy z Marią Blanką Grzybowską. Ekspozycja podsumowuje rezydencję i Sympozjum Twórców i Teoretyków Summer Jam 2025 Podmiot: Roślina i bada autonomiczną istotę roślin, ich zdolność komunikacji oraz relacje z innymi bytami, wykraczając poza antropocentryczną percepcję. Zobaczymy na niej prace Bogusława Bachorczyka, Julii Ciunowicz, Mateusza Gromadzkiego, Krystyny Jędrzejewskiej-Szmek, Pawła Matyszewskiego, Bartosza Płachno, Pawła Szeibela i Weroniki Zalewskej. Koncentrują się one na istocie roślin jako podmiotów samoistnych, podkreślające ich odrębność, prawa i immanentną wartość, a także refleksję nad nowym, nieantropocentrycznym podejściem do świata roślin.

Cecylia Malik, „Apel dla Lasu Łęgowego”, 2025, fotografia, papier fotograficzny na dibond, 90 x 60 cm, dzięki uprzejmości BWA Wrocław

Warszawa

Organizowana przez Fundację WWF Polska w ramach obchodów jej dwudziestopięciolecia wystawa, której kuratorką jest Olga Mzhelskaya, otworzy się jutro (12.11) w przestrzeni BWA Warszawa. Na Rewilding: oddech pełznących cieni zobaczymy prace 28 artystów i artystek z Polski, Ukrainy, Białorusi, Danii i Portugalii. Ekspozycja podejmie temat współistnienia człowieka i przyrody oraz refleksji nad współczesnym kryzysem ekologicznym, nawiązując do idei rewildingu, postulującego odbudowę ekosystemów i przywracanie terenów ich dzikiemu stanowi. W ramach projektu odbędzie się także aukcja charytatywna Sztuka ochrony przyrody – 25 lat WWF Polska, z której dochód zostanie przeznaczony na wykup gruntów i powiększenie Rezerwatu Zajki w otulinie Biebrzańskiego Parku Narodowego.

Dzień później (13.11) w Fundacji Alina otworzy się wystawa Wanda Czełkowska. Sztuka jest absolutem konkretu. W przestrzeń dawnej pracowni Aliny Szapocznikow wpisana zostanie m.in. Elipsa, po raz pierwszy zaprezentowana w Królikarni na retrospektywie Czełkowskiej w 2016 roku, płótna z instalacji Wnętrze i Zewnętrze jako Centrum (1996) i rzeźbiarskie ujęcia głów, motywu przewijającego się w różnych formach przez całą twórczość artystki.

1

Krytyka 27.10.2023

Głowy do wycierania. „Art is not Rest” Wandy Czełkowskiej w Muzeum Susch

Piotr Policht

Nowy projekt Anny Baumgart zobaczymy w Galerii Foksal na otwieranej w czwartek (14.11) wystawie Tygrysy ciotki Jennifer tańczą po gobelinie, kuratorowanej przez Katarzynę Krysiak. Ekspozycja składać się będzie z eseistycznych instalacji wideo, częściowo powstałych z archiwalnych filmów dokumentalnych tworzonych przez kobiety w okresie PRL-u, z muzyką Sebastiana Dembskiego, prezentowanych w tekstylnej scenografii autorstwa Marty Szypulskiej. Baumgart podejmuje temat hydrofeminizmu i ekologii, przywracając widoczność materiałom filmowym sprzed dekad, w tym notatnikom filmowym Simony Kossak i edukacyjnym materiałom Aleksandry Jaskólskiej.

Podczas 6. Międzynarodowego Festiwalu Nowa Europa. Lekki Hardcore, w piątek i sobotę (14–15.11) w Nowym Teatrze zobaczyć będzie można spektakl FRICTION Sophii Rodriguez. Grupa performerów eksploruje w nim spotkanie i tarcie jako praktykę przemiany. Widzowie obserwują biograficzny plac zabaw, w którym sprzeczne energie i psychologiczne projekcje ciał tworzą intensywną, transformującą atmosferę, podważającą nasze wyobrażenia o tożsamości i komfortowej strefie bezpieczeństwa. Spektakl bada, jak tarcie może wytwarzać nowe wizje i pragnienia, łącząc elementy głębokie i powierzchowne, sztuczne i naturalne, sentymentalne i intelektualne.

Tego samego dnia (14.11) w Galerii Przeciąg otworzy się wystawa w sobie zawsze jest już dwiema kuratorowana przez Weronikę Kocewiak, prezentująca prace sześciu artystek: Lery Dubitskayej, Olgi Dyjak, Mrozii11, Patrycji Płóciennik, Sylwii Walczowskiej oraz Ingi Wójcik. Ekspozycja eksplorować będzie temat przyjemności jako doświadczenia nieuchwytnego, osobistego i niepodlegającego klasyfikacji, ukazując zarówno intymne zwierzenia, jak i fantazje oraz codzienne praktyki. Artystki pozwalają sobie na swobodną interpretację rzeczywistości, tworząc przestrzeń dla wyzwolenia wyobraźni i refleksji nad zmysłowym doświadczaniem świata, zanurzenia się w narracji o sile fantazji i zatraceniu.

Aleksander Baszyński, „The Fading Triumph”, dzięki uprzejmości BWA Wrocław

Wrocław

Kuratorowana przez Ewę Klekot i Agnieszkę Rayss galerii SIC! BWA Wrocław otworzy się w piątek (14.11) wystawa Szlify, poświęcona szkłu kryształowemu i Hucie „Julia”. Ekspozycja eksploruje relacje między szkłem kryształowym a ludźmi, ukazując „kryształy” – naczynia ze szkła ołowiowego zdobione ozdobnymi szlifami – jako symbole luksusu i statusu społecznego w PRL-u. Na wystawie znajdą się fotografie Agnieszki Rayss, obiekty Katarzyny Harasym powstałe z uszkodzonych naczyń oraz instalacja Aleksandra Baszyńskiego stworzona z kieliszków. Opowieść o szkle kryształowym snuta będzie poprzez prace artystyczne, materiały archiwalne z dokumentacji produkcyjnej Huty „Julia”, w tym wzory zdobień w formie rysunków technicznych kreślonych tuszem na kalce, oraz badania etnograficzne Ewy Klekot, która zebrała nagrania audio z osobistymi historiami pracowniczek manualnie wykonujących szlify.

Niedostępne na co dzień przestrzenie pod Placem Grunwaldzkim eksplorować będzie można w ramach projektu Yuriya Bileya SCHRONY, UKRYCIA, SZCZELINY – To gdzieś dalej, nie ma obawy. A teraz bliżej, jeszcze bliżej, organizowanego przez Wrocławski Instytut Kultury. Od piątku do niedzieli (14–16.11) w trzech dawnych schronach pod osiedlem – w tym pod kamienicą, w której mieszka sam Biley – zobaczyć będzie można instalacje, wideo oraz kolaże podejmujące wątki bezpieczeństwa w odniesieniu do codzienności oraz stawiające pytanie o rolę, jaką może odegrać kultura w budowaniu odporności społeczeństwa w obliczu rosnących zagrożeń.